U bent in ziekenhuis St Jansdal onder behandeling geweest voor een botbreuk bij de chirurg/gipskamer en de Fractuur- en Osteoporosepolikliniek. Gezien uw leeftijd, bent u onderzocht op osteoporose. In deze folder leest u meer algemene informatie over osteoporose als aanvulling op uw gesprek bij de specialisten. Heeft u na het lezen van de folder nog vragen, dan kunt u altijd contact opnemen met de medewerkers van de Fractuur- en Osteoporosepolikliniek.
 

Wat is osteoporose?

Botten verliezen hun stevigheid bij het ouder worden. Dat gebeurt bij iedereen. Bij sommige mensen worden de botten wel heel broos. In dat geval is er sprake van osteoporose. Osteoporose wordt ook wel botontkalking genoemd. Deze aandoening komt veel voor bij mensen boven de 50 jaar. Botontkalking is een proces dat in de loop van een aantal jaren plaatsvindt. U merkt hier eigenlijk niets van, tot het moment dat u een bot breekt. In het skelet wordt voortdurend nieuw botweefsel aangemaakt en oud botweefsel afgebroken. Per jaar wordt meer dan 10% van het botweefsel vernieuwd. Rond het 30e jaar is de dichtheid van de botten het grootst. Na het 45e levensjaar verandert het evenwicht tussen de botopbouw en –afbraak. Er wordt meer bot afgebroken dan er wordt aangemaakt. Bij het ouder worden is het dus normaal dat er meer bot wordt afgebroken en de botten brozer worden. Als er bovenmatige botafbraak plaatsvindt, is er sprake van osteoporose. Gevolgen van osteoporose zijn botbreuken, kleiner en krommer worden, klachten in de organen zoals ademhalingsmoeilijkheden en evenwichtsverlies. Dit met als mogelijk gevolg dat er een ziekenhuisopname volgt, u moeilijker ter been bent of minder goed zelfstandig zal kunnen functioneren.

Vooral vrouwen worden geconfronteerd met osteoporose. Als vrouwen in de overgang komen, wordt er minder vrouwelijk hormoon oestrogeen geproduceerd. Juist dit hormoon remt de botafbraak. Het gevolg is dat de botafbraak rond de overgang sterk toeneemt.

Risicofactoren voor osteoporose:

• Een botbreuk na uw vijftigste levensjaar
• Een heupbreuk bij een van uw ouders
• Onvoldoende lichaamsbeweging
• Gebruik van bepaalde medicijnen (steroïden)
• Gering lichaamsgewicht
• Roken en alcoholgebruik
• Verlaagd vitamine D-gehalte in uw bloed
• Slechte voedingsgewoonten

Daarnaast vergroten bepaalde ziektes de kans op osteoporose. Denk aan:

• Een tekort aan geslachtshormonen
• Reuma
• Anorexia
• Afwijkingen van de schildklier of bijschildklier
• COPD
• Diabetes

Behandeling van osteoporose

Osteoporose is een aandoening die goed behandeld kan worden. De behandeling bestaat uit het gebruik van medicijnen en het in acht nemen van een aantal leefregels. Hierdoor kan het risico op het opnieuw ontstaan van breuken in de toekomst verminderd worden.

Medicatie

Calcium en vitamine D
Als ondersteuning bij de andere medicijnen wordt meestal een combinatie van calcium en vitamine D supplementen voorgeschreven. Deze mag u niet tegelijk met het bisfosfonaat innemen. Wij raden aan om de supplementen ’s avonds in te nemen, omdat de opname van calcium in de botten met name ’s nachts plaatsvindt. Stop nooit met uw medicijnen zonder overleg met uw huisarts of de specialisten van de Fractuur- en Osteoporosepolikliniek.

Bisfosfonaten
Bisfosfonaten gaan botverlies tegen en verhogen de botdichtheid. Deze middelen worden zowel ter voorkoming van osteoporose gebruikt als voor de behandeling ervan. Deze medicijnen hechten zich aan het botoppervlak en maken de cellen die het bot afbreken minder actief. Cellen die het bot opbouwen krijgen daardoor meer kans. Het is belangrijk deze medicijnen op de aangegeven tijdstippen in te nemen en de aanwijzingen in de bijsluiter goed op te volgen. Bijwerkingen kunnen zijn: misselijkheid, buikpijn, diarree of irritatie van de slokdarm.
 

Leefregels

Eet gezond en zorg voor voldoende inname van calcium
Een calciuminname van minder dan gemiddeld 450 mg per dag is te weinig. Het verhoogt de botafbraak en de kans op een botbreuk. Aanbevolen wordt om 1000 tot 1200 mg calcium per dag in te nemen. Neem hiervoor, naast de basisvoeding, vier standaard zuivelconsumpties per dag zoals vla, melk, kwark of yoghurt (150 ml). Kaas, groene bladgroenten, noten en volkorenbrood zijn ook calciumrijk. Naast met calcium verrijkte melk en sojamelk zijn er diverse producten verkrijgbaar waaraan calcium is toegevoegd, zoals frisdranken, margarine en biscuits.
 

Ga regelmatig naar buiten
De belangrijkste bron van vitamine D is zonlicht. Vitamine D wordt gevormd in het lichaam, onder invloed van zonlicht en is belangrijk voor de opname van calcium. Zelfs in het Nederlandse klimaat, mits wij elke dag minstens 15 minuten buiten doorbrengen. Vitamine D zit daarnaast ook in (vette) vis, zoals haring, paling en makreel en in margarine, halvarine en boter.

Wees matig met alcohol, koffie en stop met roken
Een teveel aan alcohol, zout, koffie, cola en roken kan het effect van calciumrijke voeding teniet doen. Ook tabaksrook heeft invloed op de botten.

Beweeg regelmatig
Het verlies van botmassa kan vertraagd worden door lichaamsbeweging. Een half uur per dag bewegen is daarom heel belangrijk. Elke vorm van lichaamsbeweging is zinvol. Gewicht dragende lichaamsbeweging heeft het grootste effect. Denk hierbij aan wandelen, traplopen, tuinieren, springen, hardlopen en tennissen.

Lichaamsbeweging helpt u ook om uw balans en coördinatie te verbeteren. Hierdoor zult u minder snel vallen. Eventueel kunt u contact opnemen met een fysiotherapeut. De fysiotherapeut kan samen met u kijken naar klachten van het bewegingsapparaat, waardoor het risico om te vallen vergroot is. Ook bij verminderde spierkracht of een gebrek aan uithoudingsvermogen bent u bij de fysiotherapeut goed.

Meer informatie?

Wilt u meer weten over leven met osteoporose? Voor onafhankelijke informatie verwijzen wij u naar de Osteoporose Vereniging.

Website: www.osteoporosestichting.nl
E-mail: info@osteoporosestichting.nl

Fractuur- en osteoporosekliniek ziekenhuis St Jansdal
Wethouder Jansenlaan 90
3844 DG Harderwijk
Telefoonnummer algemeen: 0341 – 46 39 11
 

Polikliniek chirurgie

Telefoonnummer: 0341 – 46 37 77

Polikliniek interne geneeskunde

Telefoonnummer: 0341-46 37 47

Deze folder is samengesteld door de medewerkers van de Fractuur- en Osteoporosepolikliniek, in samenwerking met medewerkers van de afdeling Communicatie van ziekenhuis St Jansdal. Mist u informatie of heeft u suggesties tot verbetering, dan horen wij dit graag.