Hieronder krijgt u een overzicht van de klachten en de behandeling van het perifeer arterieel (slagaderlijk) vaatlijden. Het is goed om te weten dat het voor u anders kan zijn dan hier onder wordt verteld.

Wat is er aan de hand?

Er is bij u een probleem in één van de slagaders vastgesteld. Dit komt door vet en verkalking in de wand van de slagader. Dit proces heet atherosclerose (slagaderverkalking).

Slagaderverkalking

Slagaderverkalking is eigenlijk niet het goede woord, omdat het juist de slagaders beschadigt. Het is een verzamelnaam voor allerlei processen in de slagaderwand (arteriewand) waardoor deze wand uiteindelijk verkalkt en verhardt (=sclerose). slagaderverkalking is een verouderingsproces van de slagaders, dat al na het twintigste levensjaar op gang komt. De oorzaak van slagaderverkalking is niet precies bekend. Wel is duidelijk dat door bepaalde risicofactoren de slagaderverkalking kan versnellen. Sommige factoren hebben een directe schadelijke invloed op de vaatwand, zoals roken en een hoog cholesterolgehalte. Bij andere zaken, zoals erfelijke aanleg, is het nog niet duidelijk waarom de kans groter is op het krijgen van slagaderverkalking.

Risicofactoren

Risicofactoren die een rol spelen in het proces van slagaderverkalking zijn:
Roken
Dit is de belangrijkste risicofactor. Door het roken komen veel schadelijke stoffen in het bloed terecht. Deze stoffen beschadigen de vaatwand. Roken is een risicofactor die u zelf in de hand heeft. Wilt u erger voorkomen dan moet u stoppen met roken.
 

Hoge bloeddruk
Als de druk in de bloedvaten te hoog oploopt kan dat beschadiging van de vaatwand geven. Hierdoor versnelt het proces van slagaderverkalking. Hoge bloeddruk is te behandelen met voedingsmaatregelen en medicijnen.
 

Suikerziekte
Suikerziekte versnelt het ontstaan van slagaderverkalking. Door het suikergehalte van het bloed met voedingsmaatregelen en medicijnen zo goed mogelijk te houden wordt de kans erop minder groot.
 

Cholesterol
Een te hoog cholesterolgehalte van het bloed heeft ook een schadelijke invloed op de vaatwand. Soms is behandeling met geneesmiddelen nodig, maar een goed dieet is hierbij altijd de eerste stap. Een te hoog cholesterolgehalte in het bloed kan ook erfelijk zijn. Behalve een goed dieet zijn vaak medicijnen nodig om het cholesterolgehalte te verlagen.
 

Overgewicht en te weinig bewegen
Deze risicofactoren kunnen zowel nu of later van invloed zijn op het proces van slagaderverkalking. Overgewicht gaat vaak samen met suikerziekte, een te hoge bloeddruk en een te hoog cholesterolgehalte. Ook gaat overgewicht vaak samen met slechte voedingsgewoonten en te weinig bewegen. Afvallen en meer lichaamsbeweging zijn noodzakelijk om de verdere ontwikkeling van vaatziekten tegen te gaan.
 

Geslacht
Bij vrouwen bieden de vrouwelijke hormonen een kleine bescherming tegen slagaderverkalking.
 

Hart- en vaatziekten in de familie
Komen deze op jonge leeftijd in de familie voor, dan is er een grotere kans op slagaderverkalking.

Klachten en verschijnselen van slagaderverkalking

Slagaderverkalking kan in elke slagader van het lichaam voorkomen. De klachten en wat je er van merkt, hangt af van de plaats, ernst en duur van de slagaderverkalking.
Meestal zien we bij slagaderverkalking het smaller worden of zelfs helemaal afsluiten van de slagader. Het kan ook een minder sterke wand van de slagader veroorzaken, die door een te (hoge) bloeddruk te wijd wordt (aneurysmavorming, zie de folder). Deze twee verschillende problemen kunnen ook samen voorkomen.
 

Smaller worden of helemaal afsluiten van een slagader
Door het smaller worden of helemaal afsluiten van de slagader kan er geen of minder bloed doorheen. Hierdoor krijgt het weefsel geen of te weinig bloed (en daarmee te weinig zuurstof). Weefsel dat te weinig zuurstof krijgt kan door verzuring pijn geven of zelfs afsterven. Dit laatste noem je een infarct.
Het probleem van verzuring is, als het om een slagader naar het been toe gaat, dat na een klein stukje lopen pijn ontstaat in de kuit. Na wat rusten verdwijnt de pijn en kan er weer een stukje gelopen worden. Dit noem je etalage benen (claudicatio intermittens). Kijk voor meer informatie in de folder etalagebenen. Het kan ook zo zijn dat er nog maar zo weinig bloed naar het been stroomt, dat er in rust al pijn in het been is.
Bij het smaller worden van de kransslagaders van het hart voel je pijn op de borst bij inspanning (angina pectoris). Wordt de versmalling erger of de inspanning te veel, dan kan zelfs een hartinfarct ontstaan.
Wanneer het om het smaller worden van een halsslagader gaat, kan er bijvoorbeeld niet goed kunnen praten, blindheid of verlammingen optreden, dit gaat meestal vanzelf weer weg, maar het kan ook blijvend zijn en is de kans groot dat het om een herseninfarct gaat. Kijk voor meer informatie in de folder vernauwde halsslagader.
Behalve het smaller worden of helemaal afsluiten van een slagader kan slagaderverkalking ook een bloedprop (embolie) veroorzaken. Er breekt dan een stukje van de verkalkte plak los, dat wordt meegevoerd naar een kleiner bloedvat. Dat kleinere bloedvat kan dan plotseling door de bloedprop worden afgesloten, waardoor het lichaamsdeel of orgaan, dat niet zonder bloed kan, geen of niet voldoende bloed krijgt.
 

Aneurysmavorming
Kijk voor meer informatie in de folder aneurysma van de aorta.
Aneurysmavorming is een plaatselijke verwijding van een slagader. Op de plaats van de verwijding is de vaatwand uitgerekt en dunner geworden, het kan gebeuren dat in deze zwakke plek van de vaatwand een scheur komt wat een bloeding geeft. Hoe groter de verwijding, hoe groter de kans is dat dit gebeurd. Een verwijding merk je vaak niet en groeit langzaam. Het kan in elke slagader in het lichaam gebeuren, maar komt het meeste voor in de grote lichaamsslagader (de aorta). Meestal krijg je door een verwijding geen ernstige klachten en wordt het bij toeval ontdekt. Wanneer er een verwijding van een slagader wordt ontdekt, dan kan een operatie nodig zijn.
Ook is in een vergrootte slagader de bloedstroom in de war, het bloed blijft rond draaien in de plaatselijke verwijding. Daardoor ontstaat er in de verwijding een bloedstolsel. Het kan gebeuren dat een stukje van dit stolsel losraakt en opeens een afsluiting veroorzaakt in een slagader verderop.
 

Onderzoek

Om de ernst van de vernauwing en de juiste plek vast te stellen zijn er onderzoeken nodig. Als eerst is dit een onderzoek in het vaatlaboratorium. Kijk voor meer informatie in de folder het vaatonderzoek: doppler, duplex en looptest.
Wanneer een smaller geworden bloedvat behandeling nodig heeft kan er een röntgencontrastonderzoek van de slagaders worden gedaan. Kijk voor meer informatie in de folder angiografie.
Voor het opzoeken van een verwijding is een echografie nodig.

Behandeling

Slagaderverkalking kan niet genezen. De behandelingen die gedaan worden is om te zorgen dat het niet erger wordt. Ook  wordt het gedaan om te zorgen dat de pijn klachten niet erger worden. Een wordt een gezonde leefwijze aangeraden:
 

Roken
Stoppen met roken is het allerbelangrijkste
 

Gezond eten
Minder vet en koolhydraten. Vooral verzadigde vetzuren (roomboter, vlees en kaas) verhogen het cholesterolgehalte in het bloed. Het is beter het gebruik hiervan te minderen en te kiezen voor onverzadigde vetzuren (plantaardige vetten, olijfolie en vis).
Het gebruiken van grote hoeveelheden koolhydraten (zetmeel en suikers) kan ook zorgen voor een verhoging van het cholesterolgehalte in het bloed.
 

Meer lichaamsbeweging en afvallen bij overgewicht
Naast dat het belangrijk is om gezonder te gaan leven zijn er ook andere behandelingen mogelijk. Dit ligt erg aan hoe erg de problemen in de vaten zijn:

• een conservatieve behandeling (geen ingrepen)
• Dotteren
• een operatieve behandeling.

De conservatieve behandeling
Gezonder gaan leven valt onder conservatieve behandeling. Wanneer dit wordt gedaan dan is de kans minder groot dat het slechter wordt. Wanneer de problemen in de vaten niet heel erg zijn dan kan door looptraining en soms het gebruik van bloedverdunnende medicijnen de klachten minder worden.

Dotteren
Kijk voor meer informatie in de folder over dotterbehandeling.
Een dotterbehandeling vindt plaats tijdens een röntgen-contrastonderzoek. Daarbij wordt een slagader aangeprikt en een katheter met aan het eind een leeg ballonnetje in de slagader gebracht. Door het opblazen van het ballonnetje ter plaatse van een vernauwing, wordt deze vernauwing opgerekt. Het bloedvat wordt dan weer beter doorgankelijk.
Tegenwoordig bestaat de mogelijkheid om deze behandeling te combineren met het plaatsen van een buisje (een ‘stent’) in het opgerekte vaatsegment, waardoor na het oprekken het bloedvat wijder blijft.
Dotteren is een niet zo grote ingreep, die soms poliklinisch kan worden gedaan. De manier kent gelukkig weinig ernstige problemen, al kunnen er wel bloedingen komen bij de insteekplaats van de slagader.
Het lukt het niet altijd om een vat op te rekken. Ook komt het voor dat het smaller worden van de vaten na soms al korte tijd toch weer opnieuw gebeurt.
 

De operatieve behandeling
Er zijn verschillende operaties mogelijk. Zo kan een slagader worden ‘schoongemaakt’ door met een operatie de verkalking op de plaats van de vernauwing weg te halen of het bloedvat op de plaats van de vernauwing wijder te maken. Deze operatie gebeurd vooral bij een vernauwing in de halsslagader.
Bij de meeste andere verstopte slagaders wordt een omleiding gemaakt waarbij een vaatprothese of een ader wordt gebruikt (kijk voor meer informatie in de folder bypass: bloedvatoverbruggingsoperatie). De keuze van de operatie hangt van veel zaken af: de zwaarte van de operatie, de ernst van mogelijke problemen, de plaats in het lichaam waar de afsluiting zit en de plaats waar de operatie moet worden gedaan.
 

Patiëntenvereniging

Er is een ‘Vereniging van Vaatpatiënten’  die opkomen voor de belangen van patiënten met arterieel vaatlijden.
Het adres is:
Vereniging van Vaatpatiënten
Postbus 123
3980 CC Bunnik
tel: 030 - 659 4651

Vragen

Heeft u nog vragen? Stel ze gerust aan de arts die u behandelt of de huisarts. Heeft u vragen die niet kunnen wachten? Neem dan contact op met de afdeling waar de behandeling plaatsvindt.

Heeft u na uw bezoek aan het ziekenhuis vragen?

• De eerste vijf dagen na het bezoek kunt u contact met ons opnemen via het algemene nummer van het ziekenhuis: 0341-463911. De receptioniste zal u doorverbinden met de afdeling waar u uw vraag kunt stellen.

• Is het langer dan vijf dagen geleden? Neem dan contact op met uw eigen huisarts of buiten kantoortijden met de huisartsenpost. Zie voor contactgegevens de website van Ziekenhuis St Jansdal.

Tot slot

Vindt u dat er bepaalde informatie mist of niet duidelijk is, dan horen wij dat graag van u.