Deze folder geeft informatie over spraak-, stem- en taalproblemen bij kinderen.
 

Hoe belangrijk is spreken?

Spreken is belangrijk voor kinderen. Het helpt hen om met anderen te praten. Als kinderen slecht spreken, kunnen ze zich moeilijk uiten. In ernstige gevallen kan dit tot moeilijk gedrag of driftbuien leiden. Taal is belangrijk om te leren. De meeste kennis komt via taal. Een afwijkende stem maakt een kind moeilijk verstaanbaar. Dit bemoeilijkt contact met anderen. De stem komt uit het strottenhoofd (herkenbaar aan de adamsappel), waar de stembanden trillen door uitademing. De mond en keel maken het geluid tot klanken. Samen vormen ze de spraakorganen.

Spraakstoornissen

Articulatieproblemen

Als er iets mis is met de mond of keel, kan een kind klanken niet goed maken. De KNO-arts onderzoekt de spraakorganen en bespreekt een oplossing als er iets wordt gevonden.

Bij een grote neusamandel praat een kind vaak door de neus. De neusamandel kan dan worden verwijderd. Als het verhemelte te kort is, praat het kind ook door de neus.

Meestal worden er geen afwijkingen gevonden aan de spraakorganen. De oorzaak van de spraakstoornis ligt vaak ligt het aan verkeerd gebruik van de organen, zoals een open mond en zwakke lipspieren. De KNO-arts kan oefeningen geven. Helpen deze niet? Dan kan uw kind naar een logopedist.

Uw kind hoeft klanken zoals ‘sch’ of ‘r’ pas met zeven jaar goed te kunnen zeggen. De KNO-arts controleert ook het gehoor. Slecht horen kan een oorzaak zijn van slecht spreken.

Stotteren

Stotteren komt vaak voor. Niet alle kleuters die stotteren, blijven dit doen. Kleine kinderen willen veel vertellen, maar zijn daar nog niet zo goed in en kunnen dan gaan stotteren. Dit is normaal, maakt u geen zorgen.

Als stotteren in de familie zit, is de kans groter dat het blijft. In dit geval is het wel verstandig om vroeg aan de bel te trekken. Merkt uw kind zelf dat hij/zij stottert? Of ontloopt uw kind dingen? Of heeft hij/zij een lichamelijke reactie tijdens het stotteren, zoals het maken van bewegingen of zweten?  Vraag dan hulp. De KNO-arts kan u advies geven. Soms is een logopedist of stottertherapeut nodig.

Stemstoornissen

Kinderheesheid

Als de stembanden niet goed werken, kan een kind geen goed geluid maken. De KNO-arts kijkt naar de stembanden met een klein spiegeltje of een dun slangetje met een camera, via de neus. Soms is er een onderzoek nodig terwijl het kind slaapt (narcose).

Meestal worden aan de stembanden geen afwijkingen gevonden, maar vaak sluiten de stembanden bij het praten niet goed, waardoor de stem hees klinkt. Uw kind kan leren de stem beter te gebruiken, maar dat is moeilijk omdat hij/zij zelf vaak geen last heeft van de heesheid. De KNO-arts geeft advies en kan doorverwijzen naar een logopedist.

Verkeerd stemgebruik kan zorgen voor knobbeltjes op de stembanden. Deze verdwijnen als de stem beter wordt gebruikt.

Na de puberteit gebruiken kinderen vaak beter hun stem, omdat de stembanden dan groter zijn. Het is belangrijk dat het kind niet veel schreeuwt of rare geluidjes maakt bij heesheid.

Taalstoornissen

Kinderen leren vroeg taal. In het eerste jaar maken ze klanken en geluidjes. Rond één jaar zeggen ze hun eerste woordjes, zoals "mama". Bij twee jaar maken ze korte zinnetjes.

Tot zes jaar leren kinderen makkelijk taal. Het is soms moeilijk te beoordelen of uw kind genoeg praat. Vergelijk met andere kinderen of vraag advies aan het consultatiebureau.

Maakt u zich zorgen over de taalontwikkeling? De KNO-arts onderzoekt uw kind. Het gehoor wordt gecontroleerd. Slecht horen kan de oorzaak zijn van een slechte taalontwikkeling. Soms helpt een behandeling, zoals buisjes. Extra onderzoek zoals een taaltest of een gehooronderzoek kan nodig zijn. De KNO-arts kan logopedie of hulp van specialisten voorstellen.

Het gehooronderzoek

Als een kind moeite heeft met praten of taal, is het belangrijk om te weten of het kind goed hoort. Daarom krijgt het kind vaak een gehooronderzoek. Als het kind niet goed hoort, kan een behandeling nodig zijn. Soms krijgt het kind dan buisjes in de oren.

Vragen

Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? U kunt op werkdagen - van 08.30 - 16.30 uur bellen met de polikliniek Keel-, Neus- en Oorheelkunde (KNO) via telefoonnummer (0341) 46 35 66.

Tot slot

Lees ook de folders  Rechten van kinderen, informatie en toestemming en Trommelvliesbuisjes bij kinderen. Kijk voor verdere informatie op de Kinderwebsite van ziekenhuis St Jansdal.

Een uitgebreide folder is ook te lezen op de website van de KNO-vereniging: Taal/spraak bij kinderen.