Deze folder geeft informatie over wat er gebeurt als er een knobbeltje in de borst wordt gevonden. Het is belangrijk te weten dat uw situatie anders kan zijn dan wat hier staat.

 

Inleiding

Borstknobbeltjes komen vaak voor bij vrouwen. Meestal zijn ze onschuldig, maar soms kunnen ze kwaadaardig zijn. Daarom is het belangrijk om veranderingen in de borst te laten onderzoeken.

 

In deze folder leest u over:

• De bouw van de borst
• Veranderingen in de borst
• Soorten onderzoeken

Met deze kennis kunt u beter met uw arts praten en beslissen over eventuele behandelingen.

 

De bouw van de borst

Onder de huid van de borst zitten melkklieren die voelen als bobbeltjes. Deze klieren vormen het borstklierweefsel, omgeven door vet- en bindweefsel. Dit voelt over het algemeen vrij zacht. Bij de meeste vrouwen zijn de borsten niet precies gelijk. Sommige vrouwen hebben vlak voor de menstruatie gezwollen en pijnlijke borsten en voelen dan knobbeltjes. Meestal is dit onschuldig.

 

Veranderingen in of aan de borst

Het meest voorkomende probleem is een knobbeltje, dat anders aanvoelt dan de normale bobbeligheid. Knobbeltjes kunnen heel verschillend aanvoelen. Soms is het een plek dat niet echt rond is, maar wel stugger en harder aanvoelt dan de rest. Soms is het een rond knobbeltje dat aanvoelt als een knikker die onder de vingers wegglijdt. Meestal doen knobbeltjes geen pijn.

 

Andere mogelijke veranderingen zijn:

• Een verdikt strengetje naast de tepel.
• Deukjes of kuiltjes in de huid.
• Een tepel die naar binnen trekt.
• Roodheid, schilfertjes of eczeem rond de tepel.
• Vocht uit de tepel (waterig, melkachtig of bloederig).
• Pijn in de borst met ook een ander gevoel in het klierweefsel.

 

Voor al deze veranderingen is medisch onderzoek nodig om te bepalen of het goedaardig of kwaadaardig is.

 

Goedaardige tumoren

Fibroadenoom

Een veelvoorkomende goedaardige tumor is een bindweefselknobbel (fibroadenoom). Dit is een vaste afwijking die meestal scherp afgegrensd is van de rest van de borstklier. Deze knobbel ontstaat door wildgroei in het bindweefsel. Zij drukt het omringende weefsel opzij, maar tast gezonde cellen niet aan. Een echo is de beste manier om fibroadenomen te zien. Soms is de afwijking ook te herkennen op een mammogram en soms is een punctie nodig om de goedaardigheid te bevestigen. Fibroadenomen zijn meestal onschuldig en komen het meest voor bij jonge vrouwen. In zeldzame gevallen kan deze afwijking kwaadaardig worden. In dit geval is er sprake van een zeer snelgroeiend fibroadenoom. Een operatie is in principe niet nodig, tenzij er sprake is van een plotselinge snelle groei (diameter groter dan 3-5 centimeter) of als dit uw wens is. Meer informatie over het verwijderen van fibroadenomen kunt u vinden op www.heelmeester.nl.

 

Lipoom

Een vetweefselknobbel (lipoom) is een goedaardige tumor van vetweefsel. Deze knobbel ontstaat door wildgroei in het vetweefsel. Gezonde cellen worden dan niet aangetast. Vetweefselknobbels (lipoom) voelen meestal zacht en beweeglijk aan. Een echo is het beste onderzoek om een vetweefselknobbel aan te tonen.

 

Cyste

Een cyste is een met vocht gevulde holte die door een verstopte melkklier ontstaat. Cysten kunnen op verschillende plekken (zeer plotseling) ontstaan en van grootte van elkaar verschillen. Cysten zijn meestal onschuldig en worden ook met een echo gevonden. Soms begint het weefsel rondom de cyste te ontsteken. Meestal helpt koelen dan voldoende. Vaak verdwijnt een cyste vanzelf weer. Heel soms is het noodzakelijk om een punctie uit te voeren om het weefsel verder te onderzoeken.

 

Mastopathie

Mastopathie is een verzamelnaam voor goedaardige aandoeningen in het borstklierweefsel. Het weefsel voelt onregelmatig aan en kan knobbels, strengetjes of schijfjes bevatten. Ook kunnen borsten gespannen aanvoelen of komt er afscheiding uit de tepel(s). Vaak hebben vrouwen hier last van voor de menstruatie.

 

Kwaadaardige tumoren

Kwaadaardige tumoren kunnen omliggende weefsels binnendringen en zich door het lichaam verspreiden. Een kwaadaardige tumor noemen we kanker.

 

Onderzoek in het ziekenhuis

Bij veranderingen in de borst wordt na lichamelijk onderzoek (bekijken en voelen) vaak verder onderzoek gedaan in het ziekenhuis.

 

Mammografie

Bij een mammografie worden röntgenfoto’s van de borsten gemaakt. Tijdens het maken van de foto wordt de borst platgedrukt. Dit kan ongemakkelijk zijn, maar is nodig voor scherpe beelden. Er worden altijd foto's gemaakt van beide borsten. De foto's laten al hele kleine veranderingen in de borst zien, ook als deze soms nog niet voelbaar zijn.

 

Echografie

Bij een echografie worden geluidsgolven gebruikt om de borst in beeld te brengen. Dit kan vooral bij jonge vrouwen meer informatie geven dan een mammografie. Door de structuur van het jonge borstklierweefsel geeft een mammografie vaak geen betrouwbaar beeld.

 

MR-Mammografie

Dit onderzoek gebruikt geen röntgenstralen, maar een sterk magneetveld om beelden te maken. De borst hoeft niet geplet te worden.

 

Verder onderzoek

Op basis van de eerste onderzoeken kan de chirurg beslissen of verder weefselonderzoek nodig is, zoals een punctie of biopsie.

 

Punctie

Bij een punctie worden met een dunne naald cellen of vocht opgezogen uit een knobbeltje. Dit materiaal wordt onder een microscoop onderzocht. Als blijkt dat het knobbeltje een cyste is, kan deze direct behandeld worden tijdens de punctie. De borstafwijking is daarmee dan meteen behandeld. Een punctie wordt poliklinisch gedaan, dit betekent dat u niet wordt opgenomen in het ziekenhuis. Gebruikt u bloedverdunnende medicijnen? Meld dit dan altijd bij uw arts.

 

Er zijn twee soorten puncties:

• Cytologische punctie: Met een dunne naald worden cellen opgezogen. Deze methode wordt gebruikt om te weten welke cellen er in het weefsel zitten. Meestal is geen verdoving nodig. Dit onderzoek kan worden gebruikt om:
  • Te bevestigen of een afwijking goedaardig is, zoals een cyste of fibroadenoom.
  • Kwaadaardige cellen in een lymfeklier aan te tonen of uit te sluiten. Bijvoorbeeld bij een vergrote okselklier door borstkanker (de punctie gebeurt dan onder plaatselijke verdoving).
• Histologisch biopt: Met een dikkere naald worden grotere stukjes weefsel opgezogen. Dit kan niet alleen aantonen of de cellen kwaadaardig zijn, maar ook welk type kanker het is en wat de kenmerken zijn (zoals borstkanker, type, hormoongevoeligheid, gradering en HER2neu-expressie). Deze punctie gebeurt altijd onder plaatselijke verdoving.

 

Stereotactische punctie

Als er geen knobbeltje in de borst voelbaar is, kan met een computergestuurd mammografisch onderzoek toch een punctie worden gedaan. Nadat de mammogrammen zijn gemaakt, analyseert een computer de beelden om het gezwel te vinden. Daarna worden met een naald cellen of weefsel verwijderd. Het onderzoek kan poliklinisch gebeuren. Deze punctie gebeurt altijd onder plaatselijke verdoving.

 

Lokalisatie onderzoek van de borst

Als het knobbeltje moeilijk of niet te voelen is, kan een borstnaaldlokalisatie gedaan worden. De radioloog gebruikt speciale hulpmiddelen bij het maken van borstfoto's om een metalen draad in het knobbeltje te plaatsen. Tijdens de operatie volgt de chirurg deze draad om het knobbeltje te vinden en te verwijderen.

 

Biopsie

Een biopsie is nodig als het niet lukt om op een andere manier cellen of weefsel te krijgen voor onderzoek. De chirurg maakt een sneetje in de huid en haalt een stukje weefsel weg. Dit weefsel wordt onder de microscoop onderzocht. Soms gebeurt een biopsie met plaatselijke verdoving en soms met algehele verdoving (narcose). Het hangt van de situatie af of u een dag in het ziekenhuis moet blijven.

 

Behandeling

Afhankelijk van het soort knobbeltje of verandering in de borst en de klachten, wordt samen met de arts besloten wat de beste behandeling is. Soms is regelmatige controle genoeg. In andere gevallen is het beter om het knobbeltje of de verandering met een operatie te verwijderen. Soms is ook een behandeling met hormonen of andere medicijnen nodig.

 

Patiëntenvereniging

Er is een Stichting ‘Begeleidingsgroep voor Vrouwen met Mastopathie’ (SBVM).
Het adres voor meer informatie is:
Postbus 2238
5202 CE’s Hertogenbosch
telefoon : (073) 6212134

 

Vragen

Heeft u nog vragen? Stel ze dan gerust aan uw arts of huisarts. Bij dringende vragen of problemen vóór uw behandeling kunt u het beste contact opnemen met de afdeling waar de behandeling plaatsvindt.

 

Heeft u na uw bezoek aan het ziekenhuis vragen?

• Binnen de eerste vijf dagen na uw bezoek kunt u ons bellen via het algemene nummer van het ziekenhuis: 0341 - 46 39 11. De receptioniste verbindt u door met de juiste afdeling.
• Zijn er meer dan vijf dagen voorbij? Neem dan contact op met uw eigen huisarts of buiten kantoortijden met de huisartsenpost. Kijk voor contactgegevens op de website van ziekenhuis St Jansdal.

 

Tot slot

Bent u van mening dat bepaalde informatie ontbreekt of onduidelijk is, dan vernemen wij dat graag van u.