Klik op de afbeelding om deze folder te bekijken met beeld en geluid (Indiveo).
Voorbereiding voor niertransplantatie
Tekst video:
Als uw nieren niet meer goed werken hopen afvalstoffen zich op in uw lichaam. Hierdoor kunt u zich ziek gaan voelen. Met een niertransplantatie krijgt u een nier van iemand anders om de functie van uw eigen nieren over nemen. Een nieuwe nier krijgt u van een overleden of levende persoon. De nier wordt geplaatst boven de lies en uw eigen nieren blijven in het lichaam. Met een succesvolle niertransplantatie kan uw nierfunctie verbeteren en bent u niet afhankelijk van dialyse. Wel moet u dagelijks medicijnen slikken om afstoting van de nier tegen te gaan.
Uw arts onderzoekt samen met een team of u geschikt bent voor een niertransplantatie. U krijgt een uitgebreid lichamelijk onderzoek, een bloed- en een urineonderzoek. Ook worden uw bloedvaten en hart onderzocht. Daarnaast kijkt uw zorgverlener naar infecties die u in het verleden heeft gehad. Als de voorbereiding klaar is, wordt u verwezen naar het transplantatieteam. Dit team bevindt zich in een Academisch Medisch Centrum. Dat is meestal niet uw eigen ziekenhuis. Zij besluiten uiteindelijk of u een transplantatie kunt ondergaan. Het voorbereidingstraject duurt 3 tot 6 maanden.
Als er geen levende donor beschikbaar is, komt u op een wachtlijst voor een nier van een overleden donor. Om op de wachtlijst terecht te komen moet uw nierfunctie lager dan 15% zijn. Omdat er een tekort is aan donoren, is de gemiddelde wachttijd 2 tot 3 jaar. Om u te informeren over niertransplantatie en hoe u een levende donor kunt vinden, kunt u gebruikmaken van het nierteam aan huis. Hierbij krijgt u thuis voorlichting, waarbij u zelf familie of vrienden mag uitnodigen.
In de meeste gevallen is een levende donor een familielid of vriend, maar het kan ook een onbekende zijn. Een donor moet gezond zijn en beide nieren van de donor moeten in goede conditie zijn. Ook bij een levende donatie vindt de niertransplantatie pas plaats als de nierfunctie 15% of minder is. Om de kans op afstoting te verkleinen moet een transplantatienier passen bij uw afweersysteem. De donor wordt daarom uitgebreid onderzocht. Heeft u nog vragen over niertransplantatie, stel uw vragen dan gerust aan uw arts of verpleegkundige.
Om te kijken of u een nieuwe nier kunt krijgen, zijn er een paar onderzoeken nodig. Meestal kunnen deze onderzoeken in uw eigen ziekenhuis gedaan worden.
De operatie voor de nieuwe nier en de controles in het eerste jaar daarna, gebeuren in een groot ziekenhuis, een Universitair Medisch Centrum (UMC).
Onderzoeken
Voordat u een nieuwe nier kunt krijgen, moet u eerst een aantal onderzoeken doen. We willen weten of u geen infecties heeft en of uw hart en bloedvaten goed werken. Hieronder leggen we de belangrijkste onderzoeken uit.
Bloedonderzoek
Met bloedonderzoek kijken we hoe uw nieren en lever werken. We kijken ook of u nu een infectie heeft, of eerder een infectie heeft gehad.
Na de transplantatie krijgt u medicijnen die uw afweer zwakker maken. Daardoor kunt u sneller ziek worden van een infectie. Daarom is het belangrijk dat u voor de operatie geen infecties heeft.
Soms kunt u geen nieuwe nier krijgen als u een bepaalde infectie heeft. Als u geen afweerstoffen heeft tegen sommige ziektes, krijgt u misschien eerst een vaccinatie.
Bloedgroep
Bij een transplantatie moet de bloedgroep van de donor en ontvanger bij elkaar passen. Ze hoeven niet precies hetzelfde te zijn. Een donor met bloedgroep 0 kan bijvoorbeeld aan iedereen een nier geven. Het maakt niet uit of uw bloedgroep rhesus positief of negatief is.
Lichamelijk onderzoek
De nefroloog doet bij u een uitgebreid lichamelijk onderzoek.
Mantoux test
Tekst video:
U komt de ruimte binnen en neemt plaats op een stoel. Een medewerker zal u vragen uw arm te ontbloten. Het kan zijn dat een deel van uw arm wordt schoongemaakt met een vochtig gaasje. Via een prikje in uw onderarm wordt er een kleine hoeveelheid vloeistof in de huid gespoten. Op de plaats van het prikje ontstaat een plekje op de huid. Soms zet de medewerker hier een cirkeltje omheen om het plekje te markeren. Vaak verdwijnt dit plekje vanzelf na enkele dagen. Als u ooit in contact bent geweest met tuberculose (ook wel TBC genoemd), kan het zijn dat het plekje groter, rood of harder wordt. Een medewerker zal dit na een aantal dagen controleren en doorgeven aan uw zorgverlener. Hou het plekje ook zelf ook in de gaten om te zien of er een verandering ontstaat. Gewoonlijk duurt het onderzoek zo’n 2 minuten.
U krijgt een prik in uw arm om te kijken of u ooit tuberculose heeft gehad. Als dat zo is, heeft uw lichaam daar afweerstoffen tegen gemaakt. Die blijven uw hele leven in uw lichaam.
Als u tuberculose heeft gehad, wordt het plekje van de prik soms rood of dik.
Onderzoek tanden en tandvlees
U moet naar de tandarts of kaakchirurg. Zij kijken of u een ontsteking in uw tanden of tandvlees heeft. Als dat zo is, moet dit eerst behandeld worden.
Weefseltypering (ook wel HLA-typering genoemd)
Met een bloedtest wordt gekeken naar uw weefselkenmerken. Dit is als een soort streepjescode in uw lichaam. De weefselkenmerken zijn erfelijk bepaald. Hoe beter deze past bij de donor, hoe kleiner de kans dat uw lichaam de nieuwe nier afstoot.
Duplex-onderzoek
Bij dit onderzoek wordt gekeken naar de bloedvaten die bloed naar uw nieren brengen. Dit gebeurt op de functieafdeling in het ziekenhuis.
Longfoto
Het transplantatieteam wil een foto van uw longen. Deze foto mag niet ouder zijn dan 6 maanden. Als er nog geen foto is, wordt die alsnog gemaakt. U gaat hiervoor naar de röntgenafdeling.
Controle van het hart
Als u ouder bent dan 50 jaar en/of al langer dan 2 jaar dialyse krijgt, moet uw hart worden gecontroleerd. U gaat dan naar een arts die alles weet van het hart: de cardioloog. Die kijkt of uw hart sterk genoeg is voor de operatie.
Maatschappelijk werk
U krijgt een gesprek met een maatschappelijk werker. Die kijkt hoe het met u gaat op sociaal en psychisch gebied. Dit is belangrijk voor het transplantatieteam om te weten of u klaar bent voor een niertransplantatie. Vaak werkt deze persoon op het niercentrum waar u dialyse krijgt.
De transplantatiekeuring
Als alle onderzoeken klaar zijn en de nefroloog geen problemen ziet, verwijst hij u door voor de transplantatiekeuring. Deze keuring is in een academisch ziekenhuis.
U krijgt daar een gesprek met de transplantatiearts. Die bespreekt met u of u een niertransplantatie kunt krijgen. U krijgt ook uitleg over de medicijnen die u na de operatie moet gaan slikken. De arts vertelt ook over de mogelijke risico’s en problemen (complicaties). U mag natuurlijk al uw vragen stellen.
De keuring duurt ongeveer 30 tot 60 minuten. Na de keuring bespreekt het transplantatieteam al uw uitslagen en gegevens. Zij beslissen of u op de wachtlijst komt voor een nieuwe nier. Dit kan 4 tot 6 weken duren.
Veelgestelde vragen
Wat is het verschil tussen een levende en een overleden donor?
Bij een levende nierdonor krijgt u een nier van iemand die nog leeft. Deze persoon geeft vrijwillig één nier aan u. Deze transplantatie kan soms al gebeuren voordat u begint met dialyse. Bij een overleden donor komt de nier van iemand die net is overleden. U kunt pas op de wachtlijst voor zo’n nier als u al bent begonnen met dialyse.
Hoe lang moet ik wachten op een nieuwe nier?
Er zijn te weinig donoren. Daarom kan het lang duren voor u een nier krijgt. De gemiddelde wachttijd is 4 jaar. Deze tijd begint te tellen vanaf het moment dat u met dialyse begint.
Soms krijgt iemand sneller een nier, bijvoorbeeld omdat die nier precies goed past. Als u veel antistoffen in uw bloed heeft (bijvoorbeeld door een zwangerschap, een ontsteking, bloedtransfusie of eerdere transplantatie), kan het langer duren. Soms is een transplantatie helaas niet mogelijk. Elke drie maanden nemen we bloed af om uw antistoffen te controleren.
Als u op de wachtlijst staat, moet u altijd bereikbaar zijn via de telefoon. Het is belangrijk dat wij u snel kunnen bellen als er een nier beschikbaar is.
Meer informatie over de wachtlijst staat op: www.transplantatiestichting.nl.
Tot welke leeftijd kan ik een niertransplantatie krijgen?
Er is geen vaste leeftijdsgrens voor een niertransplantatie. Het hangt vooral af van uw gezondheid. De arts kijkt of uw lichaam sterk genoeg is voor de operatie.
Wanneer kom ik in aanmerking voor een niertransplantatie?
U komt in aanmerking als:
- Uw nieren minder dan 15% werken, of als u al dialyse krijgt.
- Uw gezondheid goed genoeg is. Als u ook andere ziektes heeft, kijkt de arts of het toch mogelijk is.
- U begrijpt wat een niertransplantatie betekent en de leefregels goed kunt volgen (zoals medicijnen innemen).
- U begrijpt en accepteert de risico’s van de transplantatie.
Meer informatie
Wilt u meer informatie over de nieren, een niertransplantatie? Of wilt u ervaringsverhalen lezen. Bekijk onderstaande websites:
Lotgenotencontact
De nierpatiëntenvereniging biedt op verschillende manieren lotgenotencontact:
-
Forum
-
Themadagen
-
Luistertelefoon (gratis 0800-0226667)
-
Sociale media
-
Ervaringsverhalen
Kijk op www.nvn.nl/lotgenotencontact voor meer informatie.
Wilt u de informatie ook bekijken in een animatiefilmpje? Klik dan hier.