In het kort

Bij een totaalruptuur ontstaat er tijdens de bevalling een grote scheur van de vagina naar de anus. Na het hechten is de wond de eerste paar dagen pijnlijk. De meeste vrouwen herstellen helemaal en kunnen bij een volgende zwangerschap weer normaal bevallen. Het herstel duurt meestal vier tot zes weken, maar soms kan het tot een half jaar duren.

Wat is een totaalruptuur?

Tijdens een bevalling kan de huid en het weefsel van de vagina scheuren. Dit noemen we een ruptuur. Bij een totaalruptuur scheurt ook de kringspier van de anus, helemaal of gedeeltelijk, en de scheur kan tot in de darm doorlopen. Bij ongeveer 2 van de 100 bevallingen ontstaat een totaalruptuur. De kans is het grootst bij de eerste bevalling.

Het ontstaan van een totaalruptuur

Wanneer de baby geboren wordt en het hoofd naar buiten komt, gaat de vagina uitrekken. Als de opening te klein is, kan de vagina scheuren. Soms gaat de scheur helemaal naar de kringspier en de darm. De kans dat dit gebeurt is groter als:

• de baby groot is
• de geboorte met hulpmiddelen gebeurt, zoals een vacuümpomp of tangen
• de baby op een andere manier ligt dan normaal tijdens de geboorte

Tijdens de bevalling helpt de verloskundige of gynaecoloog om het hoofd van de baby voorzichtig door de vagina te laten komen. Ze kijken of het nodig is om de huid van de vagina in te knippen. Dit heet een episiotomie. Dit inknippen kan soms helpen, maar het kan niet altijd voorkomen dat de huid alsnog scheurt.

De behandeling van een totaalruptuur

Een totaalruptuur moet worden gehecht. Dit doet de gynaecoloog soms op de operatiekamer, onder volledige verdoving of met een ruggenprik. Als u al een ruggenprik kreeg voor de bevalling, kan de gynaecoloog ook meteen in de verloskamer hechten. Sommige vrouwen met een totaalruptuur moeten een nacht in het ziekenhuis blijven, sommigen kunnen na een paar uur al naar huis.

Om infecties te voorkomen krijgt u antibiotica. Het is belangrijk dat uw ontlasting zacht blijft, zodat er niet te veel druk op de wond komt. Daarom krijgt u ook een recept voor laxeermiddelen, die u enkele weken moet gebruiken. Als u vindt dat de ontlasting te dun is, kunt u minder laxeermiddel per dag nemen. Met dit middel kunt u veilig borstvoeding geven.

Weer thuis

Na een totaalruptuur kunt u de eerste dagen pijn hebben na het hechten. Meestal helpt paracetamol goed tegen de pijn. Als u andere pijnstillers wilt gebruiken, moet u rekening houden met borstvoeding. Uw (huis)arts kan u daarover adviseren.

U kunt oefeningen doen om de bekkenbodemspieren weer sterk te maken. Begin hiermee als de wond nauwelijks nog pijn doet, meestal na ongeveer twee weken. Als het nodig is, kan een bekkenfysiotherapeut u helpen. U kunt een bekkenfysiotherapeut in uw buurt vinden op www.defysiotherapeut.nl. Uw (huis)arts kan u ook meer informatie hierover geven.

Er zijn geen strikte regels voor wanneer u weer seks kunt hebben na een totaalruptuur. Gewoonlijk is de wond na vier tot zes weken goed genezen. Dan is de pijn weg en kunt u weer gemeenschap hebben. Dit geldt ook voor sporten. Begin hierbij wel voorzichtig.

De gevolgen van een totaalruptuur

Bijna alle vrouwen herstellen helemaal van een totaalruptuur. Maak u geen zorgen als u de eerste weken na de bevalling nog klachten heeft. Het herstel heeft tijd nodig. Een klein aantal vrouwen heeft na een totaalruptuur nog moeite met het inhouden van winden en soms ook met het inhouden van ontlasting, vooral bij dunne ontlasting. Bekkenbodemoefeningen kunnen helpen om dit te verminderen. Het kan soms meer dan zes maanden duren voordat u zich weer helemaal goed voelt.

Als u last blijft houden van vervelende klachten, neem dan contact op met uw huisarts of gynaecoloog. U kunt samen kijken naar mogelijkheden om de situatie te verbeteren.

Volgende zwangerschap

Na een totaalruptuur kunt u meestal weer gewoon vaginaal bevallen. Soms is een keizersnede beter. Er is een kans dat u opnieuw een totaalruptuur krijgt. Deze kans is ongeveer 4 tot 8%, wat hoger is dan bij uw eerste bevalling. Bij de volgende bevalling is het mogelijk dat de gynaecoloog of verloskundige met u overlegt om preventief een knip te zetten. Soms is dit uit medisch oogpunt goed om de kans op een nieuwe totaalruptuur te verkleinen.

Bij een klein aantal vrouwen met klachten na een totaalruptuur worden de klachten soms erger na een nieuwe zwangerschap, ook al is er dan geen totaalruptuur. Het is niet zeker of de klachten erger worden door de zwangerschap of door de bevalling. Bij een volgende zwangerschap is het goed om met uw verloskundige of gynaecoloog te bespreken waar u wilt bevallen: thuis of in het ziekenhuis.