U bent in ziekenhuis St Jansdal onder behandeling geweest voor een botbreuk bij de chirurg/gipskamer en de Fractuur- en Osteoporosepolikliniek. Gezien uw leeftijd, bent u onderzocht op osteopenie en osteoporose (botontkalking). In deze folder leest u meer algemene informatie over osteopenie als aanvulling op uw gesprek bij de specialisten. Heeft u na het lezen van de folder nog vragen, dan kunt u altijd contact opnemen met de medewerkers van de Fractuur- en Osteoporosepolikliniek.
Wat is osteopenie?
Osteopenie is een medische term voor een tekort aan bot (osteon = bot, penia = tekort). Bij osteopenie is al sprake van een afname van botmassa in de botten, maar u heeft nog geen of weinig klachten. De stevigheid van het bot is al wel afgenomen. In het skelet wordt voortdurend nieuw botweefsel aangemaakt en oud botweefsel afgebroken. Per jaar wordt meer dan 10% van het botweefsel vernieuwd. Rond het 30e jaar is de dichtheid van de botten het grootst. Na het 45e levensjaar verandert het evenwicht tussen de botopbouw en –afbraak. Er wordt meer bot afgebroken dan er wordt aangemaakt. Bij het ouder worden is het dus normaal dat er meer bot wordt afgebroken en de botten brozer worden. Van osteopenie merkt u niets. Het doet geen pijn en u heeft geen klachten. Als er nog meer botverlies optreedt, kan osteopenie overgaan in osteoporose (botontkalking). Bij osteoporose is de botdichtheid zo laag geworden dat de botten gemakkelijker breken. Voor meer informatie over osteoporose verwijzen wij u naar de folder osteoporose.
Risicofactoren voor osteopenie:
- Een calcium- en/of vitaminetekort
- Een botbreuk na uw vijftigste levensjaar
- Een heupbreuk bij een van uw ouders
- Onvoldoende lichaamsbeweging
- Gebruik van bepaalde medicijnen (steroïden)
- Gering lichaamsgewicht
- Roken en alcoholgebruik
- Verlaagd vitamine D-gehalte in uw bloed
- Slechte voedingsgewoonten
Daarnaast vergroten bepaalde ziektes de kans op osteopenie. Denk aan:
- Een tekort aan geslachtshormonen
- Reuma
- Anorexia
- Afwijkingen van de schildklier of bijschildklier
- COPD
- Diabetes
Leefregels
Als u verhoogde kans heeft op osteopenie, kunt u zelf bijdragen aan het verminderen van de kans op osteopenie. Hieronder enkele leefregels die van belang zijn bij osteopenie.
Eet gezond en zorg voor voldoende inname van calcium
Een calciuminname van minder dan gemiddeld 450 mg per dag is te weinig. Het verhoogt de botafbraak en de kans op een botbreuk. Aanbevolen wordt om 1000 tot 1200 mg calcium per dag in te nemen. Neem hiervoor, naast de basisvoeding, vier standaard zuivelconsumpties per dag zoals vla, melk, kwark of yoghurt (150 ml). Kaas, groene bladgroenten, noten en volkorenbrood zijn ook calciumrijk. Naast met calcium verrijkte melk en sojamelk zijn er diverse producten verkrijgbaar waaraan calcium is toegevoegd, zoals frisdranken, margarine en biscuits.
Ga regelmatig naar buiten
De belangrijkste bron van vitamine D is zonlicht. Vitamine D wordt gevormd in het lichaam, onder invloed van zonlicht en is belangrijk voor de opname van calcium. Zelfs in het Nederlandse klimaat, mits wij elke dag minstens 15 minuten buiten doorbrengen. Vitamine D zit daarnaast ook in (vette) vis, zoals haring, paling en makreel en in margarine, halvarine en boter.
Wees matig met alcohol, koffie en stop met roken
Een teveel aan alcohol, zout, koffie, cola en roken kan het effect van calciumrijke voeding teniet doen. Ook tabaksrook heeft invloed op de botten.
Beweeg regelmatig
Het verlies van botmassa kan vertraagd worden door lichaamsbeweging. Een half uur per dag bewegen is daarom heel belangrijk. Elke vorm van lichaamsbeweging is zinvol. Gewicht dragende lichaamsbeweging heeft het grootste effect. Denk hierbij aan wandelen, traplopen, tuinieren, springen, hardlopen en tennissen.
Meer informatie?
Wilt u meer weten over leven met osteopenie? Voor onafhankelijke informatie verwijzen wij u naar de Osteoporose Vereniging.
Website: www.osteoporosestichting.nl
E-mail: info@osteoporosestichting.nl
Ziekenhuis St Jansdal
Fractuur- en osteoporosekliniek
Polikliniek chirurgie
Wethouder Jansenlaan 90
3844 DG Harderwijk
Tel algemeen: 0341 – 46 39 11
Tel poli chirurgie: 0341 – 46 37 77
Deze folder is samengesteld door de medewerkers van de Fractuur- en Osteoporosepolikliniek, in samenwerking met medewerkers van de afdeling Communicatie van ziekenhuis St Jansdal. Mist u informatie of heeft u suggesties tot verbetering, dan horen wij dit graag.