Klik op de afbeelding om deze folder te bekijken met beeld en geluid (Indiveo).
Inleiding
Hoog cholesterol
Uw arts heeft vastgesteld dat u een hoog cholesterol hebt. Cholesterol is een vetachtige stof die in ons lichaam voorkomt in kleine bolletjes. Hier krijgt u meer informatie over wat een hoog cholesterol is en hoe de behandeling eruitziet.
Wat is cholesterol?
Tekst video:
In ons bloed zit cholesterol. Cholesterol is een vetachtige stof die in ons lichaam voorkomt in kleine bolletjes. Het lichaam gebruikt deze stof bijvoorbeeld voor nieuwe lichaamscellen en hormonen. Cholesterol wordt vooral in de lever gemaakt. Daarnaast krijgt u cholesterol binnen door wat u eet. Als u te veel cholesterol in het bloed heeft, kan het in de wand van uw bloedvaten blijven plakken. Uw bloedvaten worden nauwer en kunnen door bijvoorbeeld een bloedpropje verstopt gaan zitten. Daardoor heeft u meer kans op hart- en vaatziekten. Het cholesterol kan stijgen. Dit kan bijvoorbeeld komen door ongezond eten en weinig beweging. Ook erfelijkheid kan een rol spelen. Het is belangrijk dat uw cholesterol op een normale waarde zit. Dit doet u door gezond te eten, voldoende te bewegen en te stoppen met roken. In sommige gevallen bijvoorbeeld bij een erfelijk hoog cholesterol krijgt u medicijnen die uw cholesterol verlagen. Volg de adviezen van uw arts op.
Hoe meten we cholesterol?
Cholesterol meten we met een bloedonderzoek. Daarvoor wordt een beetje bloed afgenomen. In het laboratorium wordt gekeken hoeveel cholesterol er in uw bloed zit.
Twee soorten cholesterol
Er zijn 2 soorten cholesterol in uw bloed:
- LDL-cholesterol
- HDL-cholesterol
Hieronder leggen we uit wat het verschil is.
LDL- en HDL-cholesterol
Tekst video:
Onze lever maakt cholesterol aan. De lever geeft dit af aan het bloed. Om het cholesterol met het bloed door het lichaam te kunnen vervoeren, moet het worden verpakt in een soort bolletje. Van dit bolletje zijn er twee soorten: LDL en HDL. LDL vervoert cholesterol van de lever via het bloed naar de rest van het lichaam. Daar wordt een deel van het cholesterol gebruikt. HDL zorgt ervoor dat het cholesterol dat niet wordt gebruikt, terug naar de lever gaat. Daarna breekt de lever het af. HDL noemen we daarom het 'goede cholesterol'. Soms zit er teveel LDL-cholesterol in het bloed. Het HDL-cholesterol kan het dan niet goed opruimen. De bolletjes kunnen dan in de binnenkant van de bloedvaten blijven plakken. Daardoor kunt u last krijgen van hart- en vaatziekten. LDL-cholesterol wordt daarom ook wel het ‘slechte cholesterol’ genoemd.
Oorzaken
Ongezond eten
Wat u eet, heeft invloed op uw cholesterol. Van ongezond eten gaat uw cholesterol omhoog. Ongezond eten betekent: veel verzadigd vet (zoals in snacks en koek), weinig groente en fruit, weinig vezels en veel suiker.
Te zwaar zijn (overgewicht)
Als u te zwaar bent, kan uw cholesterol hoger worden. Vooral als u veel vet op uw buik heeft. Dan stijgt het slechte cholesterol (LDL).
Erfelijk hoog cholesterol
Soms zit hoog cholesterol in de familie. Dan is het erfelijk. U heeft het dan al vanaf jonge leeftijd. Dit heet Familiaire Hypercholesterolemie (FH).
Als u erfelijk hoog cholesterol heeft, moet u extra goed opletten. Gezond eten, bewegen en niet roken is heel belangrijk. Maar dit is soms niet genoeg. U krijgt dan vaak ook medicijnen om het cholesterol te verlagen.
Suikerziekte (diabetes)
Bij diabetes werkt de alvleesklier niet goed. Er is te weinig of geen insuline. Hierdoor kan het cholesterol stijgen. Bij goede behandeling van diabetes kan het cholesterol beter worden. Dit gebeurt vooral bij mensen met diabetes type 1. Bij diabetes type 2 is het effect kleiner. Ook als de bloedsuiker goed is, blijft het cholesterol vaak te hoog.
Gezond leven
Als uw cholesterol te hoog is, heeft u meer kans op ziektes aan uw hart en bloedvaten. Het is daarom belangrijk om gezond te leven. Zo kunt u uw cholesterol verlagen.
Gezond eten
- Eet zo weinig mogelijk vet uit dierlijke producten, zoals vet vlees, roomboter, volle melk of kaas. Dit vet heet verzadigd vet. Verzadigd vet maakt uw cholesterol hoger.
- Kies producten met onverzadigd vet. Dat is beter voor uw cholesterol. Onverzadigd vet zit in olie, margarine, noten, pinda’s en vis.
Genoeg bewegen
Bewegen is goed voor uw cholesterol. Het slechte cholesterol (LDL) wordt lager. Het goede cholesterol (HDL) wordt hoger. Probeer elke week minstens 150 minuten te bewegen. Dat is bijvoorbeeld 30 minuten per dag, 5 dagen per week. Meer bewegen is nog beter.
Stoppen met roken
Roken is slecht voor uw cholesterol. Het maakt het slechte cholesterol hoger en het goede cholesterol lager. Als u stopt met roken, kan uw lichaam zich herstellen. Hoe eerder u stopt, hoe beter voor uw hart en bloedvaten.
Medicijnen
Medicijnen om het cholesterol te verlagen
Er zijn verschillende medicijnen die helpen om uw cholesterol lager te maken. Meestal krijgt u eerst een statine. Dit is een pil die zorgt dat uw lever minder cholesterol aanmaakt.
Soms helpt statine niet goed genoeg of kunt u het niet gebruiken. Dan kan uw arts een ander medicijn geven, zoals:
- Ezetimibe
- Bempedoinezuur
Deze medicijnen zijn ook pillen. Ze zorgen dat het cholesterol in uw bloed omlaag gaat. Als pillen niet goed genoeg werken, zijn er ook prikken (injecties):
- PCSK9-remmers (zoals Evolocumab of Alirocumab). U geeft deze prik zelf, 1 keer per twee weken of 1 keer per maand.
- Inclisiran. Dit is een prik die u in het ziekenhuis krijgt: 3 keer in het eerste jaar, daarna 2 keer per jaar.
Wanneer krijgt u medicijnen?
U krijgt niet altijd medicijnen bij hoog cholesterol. Als u verder gezond bent, is dit meestal niet nodig. U krijgt wel medicijnen als u:
- Een hartziekte of beroerte heeft gehad én uw cholesterol is te hoog.
- Diabetes (suikerziekte) heeft én uw cholesterol is te hoog.
- Een heel hoog cholesterol heeft (8 mmol/l of meer).
- Meerdere risicofactoren heeft, zoals: roken, overgewicht of hoge bloeddruk.
- Een erfelijke vorm van hoog cholesterol heeft (Familiaire Hypercholesterolemie)
Meer informatie
Op de volgende websites vindt u meer informatie:
Wilt u de informatie ook bekijken in een animatiefilmpje? Klik dan hier.