Voor wie is deze informatie?

Deze informatie is bedoeld voor patiënten die een onderzoek of ingreep (ook wel 'procedure' genoemd) ondergaan, waarbij diepe sedatie noodzakelijk is. In deze folder vindt u meer informatie over diepe sedatie en de gevolgen hiervan.

Wat is diepe sedatie (en pijnstilling)?

Sedatie betekent letterlijk het verlagen van het bewustzijn tot een zodanig niveau dat u zich slaperig en comfortabel voelt. Dit gebeurt met het toedienen van sterke, kortwerkende slaapmedicijnen. Deze worden meestal in combinatie met sterke, kortwerkende pijnstillende middelen gegeven. In de praktijk maakt u de procedure niet bewust mee.

Waar is diepe sedatie voor bedoeld?

Veel medische procedures veroorzaken pijn, stress en angst bij de patiënt. Het toedienen van sedatie en pijnstilling kan dit voorkomen, zodat u zich comfortabel en prettig voelt en geen last heeft van de procedure. Deze kan hierdoor vaak ook makkelijker plaatsvinden. Diepe sedatie kan variëren van slaperigheid tot zeer diepe slaap (lichte narcose). Het effect hangt af van uw gevoeligheid, keuze van het middel en eventuele combinatie van middelen die elkaar versterken. Bepaalde ingrijpende procedures zijn alleen goed mogelijk tijdens diepe sedatie.

Wat zijn de effecten van diepe sedatie op uw lichaam?  In vergelijking met narcose.

Behalve een verminderd bewustzijn en een verminderd pijngevoel, heeft diepe sedatie bijzonder weinig impact op uw functioneren:

• Uw reflexen, zoals ademen en slikken blijven intact. U bent in principe wekbaar; dit kunt u vergelijken met slapen. U bent dus niet onder diepe narcose.
• Misschien bent u ooit na een algehele narcose misselijk geweest. De kans hierop na een diepe sedatie is uiterst klein.
• U bent na afloop snel weer bij bewustzijn. De kans op verwardheid is minimaal.

Het grote verschil met narcose is dat u weliswaar slaapt, maar zelf ademt en dat beschermende lichaamsreflexen, zoals ademhaling, hoesten en slikken behouden blijven. Bij diepe narcose is het bewustzijn zodanig verlaagd dat ademhaling, spierspanning en reflexen dermate onderdrukt worden dat controle van de luchtwegen en ademhaling noodzakelijk is. Vandaar dat bij narcose meer maatregelen voor en na de operatie noodzakelijk zijn.

Hoe veilig is diepe sedatie?

Diepe sedatie is bij mensen met een goede, maar ook met een matige gezondheid, zeer veilig. Af en toe kan het gebeuren dat iemand in een situatie terecht komt waarbij de ademhaling minder goed is of de bloeddruk daalt. Deze gebeurtenissen zijn op eenvoudige manieren te verhelpen en leiden zelden tot problemen. Daarom wordt u tijdens de ingreep ook bewaakt.
Mensen met een verhoogd risico zijn mensen met: ondergewicht, overgewicht, afwijkingen van het hoofd-hals gebied en aandoeningen van hart en longen. Het is daarom belangrijk dat de sedatiepraktijkspecialist, hierna genoemd sedationist, die verantwoordelijk is voor de sedatie een inschatting maakt of u tot een risicogroep behoort. Dit doet de sedationist door u een aantal vragen te stellen over uw conditie. Daarnaast doet hij/zij een lichamelijk onderzoek waarbij gekeken wordt naar uw hart, longen en luchtwegen. In de praktijk kan het voorkomen dat een deel van deze informatie al vergaard is door andere zorgverleners. Er wordt naar gestreefd om zo min mogelijk dingen dubbel te doen. Om een keuze te maken voor de sedatievorm tijdens de ingreep en om uiteindelijk toestemming te kunnen geven voor de ingreep onder sedatie heeft u informatie nodig. De sedationist bespreekt met u de eventuele risico’s en voorzorgsmaatregelen/medicijnen die u voorafgaand aan de procedure moet nemen. Op basis van deze informatie kunt u een weloverwogen besluit nemen; dit wordt ook wel informed consent genoemd.

Bij welke onderzoeken en ingrepen vindt diepe sedatie in ons ziekenhuis plaats?

De meest voorkomende procedures bij volwassenen waarbij diepe sedatie plaatsvindt zijn: endoscopische technieken (onderzoeken waarbij met een flexibel apparaat in uw inwendige gekeken wordt) zoals bijvoorbeeld darmonderzoek (coloscopie), maagonderzoek (gastroscopie), galsteenverwijdering (ERCP), onderzoek van de bovenste luchtwegen (bronchoscopie, EBUS). Daarnaast worden beenmergpuncties op verzoek onder sedatie verricht en vinden soms radiodiagnostische (röntgen) procedures onder sedatie plaats.
De verwachting is dat diepe sedatie in de nabije toekomst voor nog meer onderzoeken of ingrepen ingezet gaat worden.

Kinderen en patiënten met een verstandelijke beperking

Bij deze patiënten moet zorgvuldig worden nagegaan welke ingrepen onder diepe sedatie en welke onder narcose plaats moeten vinden. Bij kinderen tot zestien jaar wordt altijd gekozen voor algehele narcose. Bij patiënten met een verstandelijke beperking moet overlegd worden met diens wettelijke vertegenwoordiger.

Wat zijn de voorbereidingen op de sedatieprocedure?

De sedatieprocedure kan alleen plaatsvinden als u de uren voor de ingreep nuchter bent gebleven. Nuchter zijn houdt in dat u de uren voor de ingreep niet meer eet, drinkt of rookt. Voor de ingreep geldt dat er de laatste zes uur geen vast voedsel meer mag worden ingenomen en dat de laatste twee uur voor de ingreep ook niets meer gedronken mag worden. Het poetsen van de tanden of het nemen van een klein slokje water om medicijnen in te nemen is geen probleem.
 

N.B.: Als u normaal gesproken ‘pufjes’ neemt i.v.m. een longaandoening, dient u deze op de dag van de procedure ook gewoon door te gebruiken.
Soms gelden er meer uitgebreide maatregelen t.a.v. eten en drinken, dit heeft dan te maken met het onderzoek dat u zal ondergaan, niet met de sedatie.

Hoe en wanneer wordt de sedatieprocedure gestart?

Slaap- en/of pijnstillende medicatie worden vóór en tijdens de ingreep aan u gegeven via een vooraf ingebrachte infuusnaald. De medicijnen worden geleidelijk toegediend tot u het juiste niveau van sedatie heeft bereikt. Tijdens de ingreep wordt goed in de gaten gehouden hoe u op de sedativa en/of pijnstillende medicijnen reageert en wordt de dosering zo nodig aangepast. Ook wordt er een beetje zuurstof toegediend via een zogenaamde zuurstofbril.

Hoe gaat het na de procedure verder?

Als de behandelend arts klaar is met de procedure, wordt gestopt met het toedienen van de sedatie. Vanwege de korte werkingsduur van de medicijnen bent u al spoedig weer wakker. Na de ingreep wordt u naar een observatiekamer gebracht. Hier wordt u verzorgd en wordt uw toestand in de gaten gehouden. Zodra uw lichamelijke toestand het toelaat, wordt u kort onderzocht. Als blijkt dat u weer geheel tot uzelf bent gekomen, mag u de afdeling verlaten. Het is van belang dat u van de hulpverlener informatie krijgt over de mogelijke bijwerkingen van de gegeven middelen.

De gegeven medicijnen kunnen uw oordeelsvermogen nog een aantal uren beïnvloeden, ook al bent u wakker. Daarom is het noodzakelijk dat u begeleiding meeneemt, die ook de uitslag van de ingreep kan horen en dit eventueel later kan herhalen. Ook mag u niet zelf autorijden. U wordt dringend afgeraden om op de dag zelf zelfstandig aan het verkeer deel te nemen. De meeste verzekeraars houden zelfs een termijn van 24 uur aan. Het kan soms even duren voordat uw lichamelijke conditie weer is zoals voor de ingreep. U bent mogelijk sneller vermoeid. Dit is heel gewoon, het lichaam heeft voor de ingreep immers veel moeten doorstaan.

Deze informatie is gebaseerd op de richtlijn Sedatie bij volwassenen buiten de operatiekamer, geschreven door het Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO in samenwerking met de bij dit onderwerp betrokken wetenschappelijke verenigingen.

Vragen?

Als u na het lezen van deze informatie nog vragen hebt, stelt u deze dan gerust aan de behandelend arts, de sedationist of via de polikliniek anesthesiologie.
U kunt ook mailen: sedatie@stjansdal.nl
Uiteraard staan we altijd open voor verbetersuggesties!
En we horen graag hoe u de sedatie heeft ervaren.