Klik op de afbeelding om deze folder te bekijken met beeld en geluid (Indiveo).
Inleiding
U krijgt binnenkort een behandeling met chemotherapie en immunotherapie. Deze combinatie van behandelingen zorgt ervoor dat de kankercellen op verschillende manieren worden aangepakt. Hier krijgt u meer informatie over de behandeling.
Tekst video:
U gaat starten met een behandeling tegen kanker. U krijgt een combinatie van chemotherapie en immunotherapie. Voor deze behandeling komt u naar het ziekenhuis. Daar krijgt u via een infuus de chemotherapie en immunotherapie. Chemotherapie richt zich op het bestrijden van kanker in het lichaam. De medicijnen verspreiden zich via het bloed door het hele lichaam. Zo bereiken de medicijnen alle plaatsen met kankercellen. De medicijnen doden de kankercellen of remmen de kankercellen in hun groei. U krijgt ook immunotherapie. Iedereen heeft een immuunsysteem, ook wel het afweersysteem genoemd. Het afweersysteem beschermt ons lichaam tegen indringers, zoals virussen en bacteriën. Ook kan het afweersysteem de strijd aangaan met kankercellen. Immunotherapie kan het afweersysteem hierbij helpen. Immunotherapie zorgt ervoor dat uw afweersysteem sterker wordt. Ook zorgt het ervoor dat uw afweersysteem de kankercellen herkent en aanvalt. Een behandeling met chemotherapie en immunotherapie is een zware behandeling. Daarom krijgt u, voordat u met de behandeling start, meer informatie van uw zorgverlener.
Voorbereiding
Bloedonderzoek
Voor de behandeling krijgt u een bloedonderzoek. We kijken of uw lever en nieren goed werken. Ook kijken we of uw lichaam genoeg nieuwe bloedcellen maakt. Tijdens de behandeling krijgt u vaker een bloedonderzoek. Zo zien we of uw lichaam klaar is voor de volgende chemokuur.
Autorijden
Van de medicijnen kunt u slaperig of duizelig worden. Rijd na de behandeling daarom niet zelf naar huis. Vraag iemand anders u thuis te brengen.
Gebit
Een gezond gebit is belangrijk. Ga vóór de behandeling naar de tandarts. Laat uw gebit controleren en behandelen als dat nodig is. Tijdens de behandeling kunt u pijn of ontstekingen in uw mond krijgen. De verpleegkundige geeft u tips voor een goede mondverzorging.
Medicijnen
Vertel uw arts welke medicijnen en vitamines u gebruikt. Ook producten zoals wiet-olie moet u melden. De arts bespreekt met u welke medicijnen u mag blijven gebruiken. Soms krijgt u extra medicijnen die u helpen bij de behandeling.
Allergie
Heeft u een allergie? Vertel dit aan uw arts.
Zwangerschap
Word niet zwanger tijdens de chemotherapie. De medicijnen zijn slecht voor een baby in de buik. Gebruik anticonceptie (voorbehoedsmiddelen). Soms moet u ook na de behandeling nog een paar maanden anticonceptie gebruiken. Uw arts vertelt u wat u moet doen.
Tussentijdse controles
Tijdens de behandeling komt u vaak naar het ziekenhuis voor controle. Soms wordt er een scan of echo gemaakt tussen de behandelingen door. Zo kijkt de arts of de tumor kleiner is geworden. De arts bespreekt met u of dit bij u nodig is, en wanneer dit gebeurt. Bij immunotherapie is vaak pas na 3 maanden te zien of de behandeling goed werkt.
Chemotherapie en immunotherapie
Chemotherapie en immunotherapie zijn behandelingen van kanker met medicijnen.
Hoe krijgt u de behandeling?
Chemotherapie kunt u op verschillende manieren krijgen:
-
In de vorm van pillen (tabletten).
-
Met een prik (injectie) in de huid of spier.
-
Via een infuus.
-
Via een spoeling van de blaas.
-
Met een crème op de huid.
Immunotherapie wordt vaak via een infuus of via pillen gegeven.
Duur van de behandeling
Hoe lang de behandeling duurt, is bij iedereen anders. Dat hangt af van:
- Het soort medicijn.
- De soort kanker.
De behandeling kan een paar weken duren, maar ook een paar jaar. Na de behandeling blijft u onder controle.
Na de behandeling
Afvalstoffen van chemotherapie
Na een chemokuur komen afvalstoffen van de medicijnen uit uw lichaam. Dat gebeurt via: plas (urine), poep (ontlasting), zweet, braaksel, wondvocht, vaginaal vocht, sperma en bloed. Hoe lang dit duurt, is bij iedereen anders. Soms 1 dag, soms wel een week. In deze periode is het belangrijk om voorzichtig te zijn met lichaamsvocht. Ook voor mensen om u heen.
Adviezen voor thuis
- Was altijd uw handen na contact met lichaamsvocht (zoals plas, poep of braaksel).
- Draag wegwerphandschoenen als u moet schoonmaken. Gooi de handschoenen na gebruik meteen weg.
- Mannen: plas zittend. Zo voorkomt u spetters.
- Spoel het toilet altijd twee keer door. Doe de wc-deksel dicht voor u doorspoelt. Gebruik geen waterbesparende knop.
- Maak het toilet elke dag schoon. Gebruik water en zeep (zoals groene zeep). Gebruik geen schoonmaakmiddelen met alcohol, chloor of desinfectie. Deze producten maken niet goed genoeg schoon.
- Kleding of beddengoed met lichaamsvocht? Doe eerst een voorwas. Was daarna zoals normaal. Was daarna uw handen.
- U mag gewoon knuffelen en zoenen. Gaat u vrijen? Gebruik een condoom.
Mogelijke bijwerkingen van chemotherapie
Door de behandeling kunt u bijwerkingen krijgen. Dit verschilt per persoon. Deze bijwerkingen zeggen niets over het resultaat van de behandeling.
Haaruitval
Door de behandeling kunt u uw haar verliezen. Dat kan gaan om:
- hoofdhaar,
- wimpers,
- wenkbrauwen,
- okselhaar en schaamhaar.
Het haar groeit meestal weer terug na de behandeling. Soms kunt u hoofdhuidkoeling krijgen. Dit kan helpen om haaruitval te verminderen. De verpleegkundige vertelt u hier meer over. U kunt ook een pruik of haarwerk dragen. De verpleegkundige helpt u daarmee.
Minder eetlust en misselijkheid
Sommige mensen worden misselijk van de behandeling. Hiervoor zijn goede medicijnen. U kunt ook merken dat eten anders smaakt of dat u minder zin heeft om te eten.
Pijn of problemen in de mond
De behandeling kan uw mond kwetsbaar maken. U kunt last krijgen van:
- Een rode mond.
- Branderig gevoel.
- Pijn bij eten, drinken of tandenpoetsen.
- Bloedend tandvlees.
- Witte plekken in de mond.
- Schimmel in de mond.
Diarree
Bij diarree heeft u waterdunne ontlasting, vaker dan 4 keer per dag. Tips bij diarree:
- Drink genoeg, minstens 2 liter per dag.
- U verliest ook zouten. Drink bouillon of tomatensap.
- Eet vaker kleine porties.
- Eet geen producten die gas geven, zoals kool, ui of prei.
Heeft u langer dan 2 dagen diarree? Bel dan de verpleegkundige.
Verstopping
U heeft verstopping als u 2 dagen niet heeft gepoept. Tips bij verstopping:
- Drink minstens 2 liter per dag.
- Eet vezels (zoals volkorenbrood, groente, fruit).
- Blijf bewegen.
Geen ontlasting na 2 dagen? Neem contact op met de verpleegkundige.
Effect op het beenmerg
In uw bloed zitten:
- rode bloedcellen
- witte bloedcellen
- bloedplaatjes
Chemotherapie kan zorgen voor minder bloedcellen. U heeft meer kans op bloedarmoede, bloedingen of een infectie. Heeft u 38,5°C koorts of hoger? Bel dan meteen het ziekenhuis.
Hartproblemen
Chemotherapie kan uw hart zwakker maken. Uw hart pompt dan minder goed. Meestal herstelt het hart na de behandeling. Soms verwijst de arts u naar een cardioloog om uw hart extra goed te controleren.
Trombose
U kunt door de behandeling meer kans hebben op trombose. Trombose is gevaarlijk en komt vaak in het been voor. Let op deze klachten:
- Het been is strak, rood of glanzend. Soms is het ook wit.
- Pijn in het been.
- Het been wordt dik.
- Het been voelt zwaar aan.
Heeft u deze klachten? Bel dan direct het ziekenhuis.
Menstruatie (ongesteldheid)
De behandeling kan invloed hebben op uw menstruatie:
- De menstruatie stopt tijdelijk of helemaal.
- U krijgt overgangsklachten.
- Bloedingen kunnen heviger worden.
Soms komt de menstruatie na de behandeling terug. Soms blijft deze weg en komt u in de overgang.
Andere bijwerkingen zijn
- Droge of gevoelige huid.
- Tintelingen of doof gevoel in vingers of tenen (neuropathie).
- Oogproblemen.
- Problemen met de nagels.
- Slechtere conditie.
-
Vermoeid.
Mogelijke gevolgen voor de lange termijn
Chemotherapie kan ook later nog klachten geven, zoals:
- Moeite met concentreren of onthouden.
- Gehoorproblemen.
- Schade aan hart of nieren.
- Blijvende tintelingen in handen of voeten.
- Problemen met vruchtbaarheid.
- Vermoeidheid die lang aanhoudt.
- Vervroegde overgang.
Mogelijke bijwerkingen van immunotherapie
Bij immunotherapie krijgt u medicijnen die uw afweersysteem sterker maken. Daardoor kan uw lichaam de kankercellen beter aanvallen.
Maar: soms herkent uw afweersysteem ook gezonde organen als “vreemd”. Dan valt uw lichaam zichzelf aan. Dit heet een auto-immuunreactie.
Wanneer ontstaan de bijwerkingen?
De bijwerkingen kunnen:
- tijdens de behandeling ontstaan;
- maar ook pas weken later, als u al gestopt bent met de behandeling.
De klachten kunnen mild zijn, maar ook ernstig.
Wat moet u doen?
De verpleegkundige vertelt u wanneer u contact moet opnemen met het ziekenhuis. Let goed op uw lichaam. Als u op tijd belt en snel de juiste behandeling krijgt, kunnen de meeste bijwerkingen goed herstellen.
In onderstaande afbeelding ziet u mogelijke bijwerkingen van immunotherapie.
Leefregels
Eten en drinken
Goed eten is belangrijk. Het helpt uw lichaam sterk te blijven tijdens de behandeling. Zorg dat er genoeg energie, eiwitten, vitamines, vocht en mineralen in uw eten zit.
Let op:
- Gebruik vlak voor of na de behandeling geen voedingssupplementen met visolie. Eet ook geen vette vis (zoals haring of makreel) vlak voor of na de kuur. De verpleegkundige vertelt u of dit voor u geldt.
- Gebruik geen kruiden zoals Sint-janskruid of Chinese kruiden. Deze kunnen de behandeling minder goed laten werken.
Bespreek altijd met de arts welke supplementen of vitamines u gebruikt. Soms moet u daarmee stoppen.
Let op uw gewicht
Tijdens de behandeling kunt u minder zin hebben in eten hebben. U kunt afvallen. Dat is niet goed voor de behandeling, want de arts gebruikt uw gewicht om de juiste hoeveelheid medicijnen te geven. Blijf daarom op hetzelfde gewicht. Lukt dat niet? De verpleegkundige of arts kan u doorsturen naar een diëtist.
Stop met roken
Rookt u? Probeer te stoppen met roken. Roken is slecht voor de behandeling.
Let op met alcohol
Drink geen alcohol vanaf 24 uur vóór tot 48 uur na de chemokuur. Ook op andere dagen: drink weinig alcohol.
Blijf bewegen
Probeer te blijven bewegen. Bewegen helpt tegen vermoeidheid en andere bijwerkingen. U houdt de behandeling dan beter vol. De verpleegkundige kan u helpen om te sporten bij een speciale fysiotherapeut.
Meer informatie
Ondersteunende zorg bij kanker
Als u te horen krijgt dat u kanker heeft, komt er veel op u af. U krijgt veel informatie en het kan emotioneel zwaar zijn. Dit geldt niet alleen voor uzelf, maar ook voor uw partner, familie of andere naasten. De behandeling van kanker gaat niet alleen over het bestrijden van de ziekte. Veel mensen die kanker hebben (of hebben gehad), merken dat de ziekte en de behandeling hun leven veranderen. Soms houden ze klachten, zoals pijn, vermoeidheid of moeite met gevoelens. Dit kan invloed hebben op het dagelijks leven.
Bespreek deze klachten met uw arts of verpleegkundige. Zij kunnen u helpen of doorverwijzen voor extra steun.
Contact met lotgenoten
Soms is het fijn om uw ervaringen en gevoelens te delen met iemand in een vergelijkbare situatie. Lotgenoten kunnen elkaar vaak makkelijker begrijpen. Lotgenoten kunt u ontmoeten via een patiëntenorganisatie of via een IPSO-centrum. Deze centra zitten op verschillende plekken, zoals:
- Dronten (Toon Hermans huis)
- Harderwijk (De Maretak)
- Lelystad (Inloophuis Passie)
- Zeewolde (Toon Hermans huis)
Ook via www.kanker.nl kunt u lotgenoten ontmoeten.
Meer informatie
Wilt u meer weten over de behandeling van kanker? Bekijk de volgende websites:
Wilt u de informatie ook bekijken in een animatiefilmpje? Klik dan hier.