Deze folder geeft u informatie over brandwonden en de behandeling daarvan. Een brandwond is een ingrijpende en traumatische gebeurtenis. U en of uw naaste heeft een brandwond opgelopen en daarom is het zinvol deze folder door te lezen.
Wat is een brandwond?
Een brandwond is een gedeeltelijke of een volledige beschadiging van de huid die wordt veroorzaakt door inwerking van warmte, een chemische stof of elektriciteit gedurende een bepaalde tijd, boven een bepaalde temperatuur. Hoe erg de brandwond is, is afhankelijk van de grootte, diepte en plaats van de brandwond. Ook uw leeftijd en bijkomende letsels spelen een rol.
Oorzaken brandwond
Zonverbranding
Geen wond maar een ontstekingsreactie van de huid.
Hete vloeistofverbranding
Een blaar of een zeer pijnlijke wond door bijvoorbeeld een ongeluk met heet water, frituurvet.
Contactverbranding
Een blaar of een zeer pijnlijke wond door het aanraken van een heet voorwerp.
Vuur/vlam verbranding
Een (diepe) wond door contact met een (steek)vlam.
Verbranding door elektriciteit
(Diepe) wonden door de inwerking van elektriciteit.
Chemische verbranding
Een wond door inwerking van een chemische stof.
Bij verbranding verliest de huid een deel van haar vitale functies. De gevolgen daarvan zijn;
-
Warmteverlies, het lichaam verliest veel warmte omdat de huid de temperatuur niet kan vasthouden.
-
Vochtverlies, de huid kan het vocht niet tegenhouden.
-
Infectiegevaar, waar de huid defect is, kan door inwerking van bacteriën een infectie ontstaan.
Soorten brandwonden
Er zijn verschillende soorten brandwonden. Dit onderscheid is van belang omdat de behandeling per type brandwond verschilt:
Eerstegraads brandwond
Bij een eerstegraads brandwond is de (opper)huid nog niet beschadigd. De huid is rood, droog, pijnlijk en soms wat gezwollen. Denk bijvoorbeeld aan een in de zon verbrande huid.
Genezing: binnen 5-7 dagen zonder littekenvorming.
Oppervlakkige tweedegraads brandwond
Bij een oppervlakkige tweedegraads brandwond is de huid beschadigd. De huid is rood, nat en pijnlijk. Er is sprake van blaarvorming.
Genezing: binnen 14-21 dagen, weinig tot geen littekenvorming.
Diepe tweedegraads brandwond
Bij een diepe tweedegraads brandwond is de huid zichtbaar aangetast. De hitte heeft langer kunnen doordringen in het huidweefsel en er is dan ook duidelijk sprake van een wond. De wond is roodachtig/wit, nat en zeer pijnlijk. Ook hier kan blaarvorming optreden.
Genezing: meestal tussen de 3-6 weken, waardoor risico op hypertrofische littekens (verdikte littekens) en contracturen (door een blijvende samentrekking van weefsels kan verkromming ontstaan van één of meer gewrichten). Chirurgie is meestal de beste oplossing.
Derdegraads brandwond
Bij een derdegraads brandwond is de wond wit of zwart, droog en leerachtig. Bij deze brandwond voelt u nauwelijks pijn omdat hierbij de zenuwen in de huid zijn aangetast. Derdegraads brandwonden komen meestal voor in combinatie met tweede en eerste graads brandwonden.
Genezing: wondgenezing alleen mogelijk vanuit de wondranden. Chirurgie is noodzakelijk, behalve voor kleine wonden.
Oedeemvorming (vochtophoping)
Vocht en eiwitten treden buiten de bloedvaten en weefselcellen waardoor er toename van vocht onder de huid (oedeem) ontstaat. Oedeemvorming is maximaal tussen de 12 en 24 uur na verbranding, na 48-72 uur zal het vocht geleidelijk weer afnemen.
Behandeling
Wanneer u een brandwond heeft komt u als eerste terecht op de spoedeisend hulp. Zij verlenen de eerste zorg en classificeren de brandwonden op bovengenoemde graden. Wanneer u gelijk weer naar huis toe mag zult u voor verdere behandeling vervolgd worden op het wondexpertise centrum. Hier wordt u behandeld door de wondconsulent onder supervisie van de traumachirurg. De behandeling van een brandwond hangt af van de graad brandwond, de locatie en de grootte. Indien u de zorg niet zelf uit kan voeren, kunt u hier thuiszorg voor inzetten.
Pijn
Bij alle soorten brandenwonden kunt u paracetamol innemen tegen de pijn. Het advies is om 4x per dag 2 tabletten van 500mg in te nemen. Mocht dit niet voldoende zijn neem dan contact op met uw behandelend arts of de huisarts.
Voeding en vocht
Via een brandwond verliest uw lichaam vocht. Het is belangrijk 1,5-2 liter vocht per dag te drinken. Om wondgenezing te stimuleren heeft uw lichaam behoefte aan goede voeding. Het is belangrijk gevarieerd te eten. Heeft u een verminderde eetlust of eet u weinig, bespreek dit dan met uw (huis)arts. Als het nodig is kan er een diëtist worden ingeschakeld, dit is afhankelijk van de grote van de wond en de hoeveelheid vochtverlies.
Tip
Als u moeite heeft drie keer per dag een volwaardige maaltijd te eten, probeer dan verspreid over de dag meerdere porties te eten.
Complicaties
Als u koorts krijgt of als de wond warm en rood is, zijn dat de eerste verschijnselen van een ontsteking.
Het is belangrijk dat u dan contact opneemt met uw behandelend arts. Op de lange termijn kunnen zich de volgende complicaties voordoen:
-
Littekenvorming
-
Contracturen
-
Bewegingsbeperking
-
Sensibiliteitsverlies: door de brandwond zijn de oppervlakkige gevoelszenuwtjes aangedaan, waardoor het van gevoel in de huid verminderd of geheel weg is
Advies
Als de brandwond zich op of in de buurt van een gewricht bevindt, moet u dit gewricht zo snel mogelijk weer bewegen. Beweging voorkomt dat de gewrichten stijf worden.
Vermijd het eerste jaar felle zon op het litteken of smeer de plek van het litteken goed in met een zonnebrandcrème met factor 20 of hoger.
Leven met littekens
Brandwonden die genezen na een operatie leveren blijvende littekens op. Nadat u met brandwonden uit het ziekenhuis wordt ontslagen, begint de grote uitdaging: leven met de littekens.
Naast de impact van littekens op uw psychosociale leven, kunt u met brandwondenlittekens ook last krijgen van lichamelijke beperkingen. Littekens rekken niet mee waardoor soepel bewegen niet meer vanzelfsprekend is, hierdoor kan het nodig zijn om een hersteloperatie uit te voeren. Bij grote verbrandingen wordt u behandeld in één van de drie brandwondencentra van Nederland.
Vragen
Indien u nog vragen heeft kunt u contact opnemen met uw behandelend arts en of de wond-decubitusconsulent.
Wond-en decubitusconsulenten Ziekenhuis St Jansdal.
Telefoon (0341) 463805, op werkdagen tussen 10.00-11.30 uur.
Bronnen
De Bruin, R. J. Help mee brandwonden voorkomen - Nederlandse Brandwonden Stichting. Geraadpleegd op 27 mei 2019, van https://brandwondenstichting.nl/
Rijnstate. (2013). Folder brandwonden. Geraadpleegd op 13 mei 2019, van https://www.rijnstate.nl/media/12528/brandwonden.pdf
Wit-Gele Kruis Van Vlaanderen (2016) Handboek Wondzorg H9. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.