Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over het verwijderen van amandelen bij kinderen.

 

Wat zijn amandelen en wat doen ze?

Je lichaam heeft een systeem dat je beschermt tegen ziek worden. Dit heet het lymfekliersysteem. Achter in je keel, bij de overgang van mond en neus naar de keel, zit veel lymfeklierweefsel. Dit weefsel vangt bacteriën en virussen op en maakt ze onschadelijk. Op sommige plekken is dit weefsel dikker.

 

 

In de neus-keelholte
De neus-keelholte is de ruimte achter de neus, boven het zachte gehemelte. Daar zit dikker lymfeklierweefsel. Dat heet de neusamandel of adenoïd. De neusamandel komt vooral voor bij jonge kinderen. Vanaf ongeveer 8 jaar wordt hij kleiner. Naast de neusamandel begint de buis van Eustachius. Deze buis verbindt de neus-keelholte met de oren waardoor lucht van de neuskeelholte naar de oren gaat.

 

In de keel
De keelamandelen (of tonsillen) zijn twee bobbels links en rechts achter in de mond. Tussen de keelamandelen hangt de huig. Dit is een stukje weefsel van het zachte gehemelte. 

 

Achter op de tong
Daar ligt de tongamandel. Aan de zijkant in de mond gaat deze over in de keelamandelen. De tongamandel geeft bijna nooit klachten. Daarom wordt hij hier verder niet besproken.

 

De functie van amandelen
Amandelen zijn maar een klein deel van het afweersysteem. Als de amandelen worden weggehaald, blijft de afweer van het lichaam goed werken. 

 

Wat voor klachten kunnen de amandelen geven?

Als de amandelen te veel ziektekiemen krijgen, kunnen ze zelf ontstoken raken. Ze worden dan dik en geven klachten. 

 

Neusamandel
Als de neusamandel ontstoken is, kan een kind vaak of steeds verkouden zijn. De neus kan vies ruiken of lopen. Andere klachten zijn: slecht slapen, snurken, kwijlen, veel door de mond ademen of vaak oorontsteking. 

 

Keelamandelen
Als de keelamandelen ontstoken zijn, krijgt een kind vaak keelpijn. Het slikken doet pijn en de temperatuur kan omhooggaan. De keelamandelen kunnen ook steeds een beetje ontstoken blijven. Dan kan een kind vaak moe zijn, hangerig, minder zin hebben in eten en een slechte adem hebben. In de hals zijn dan vaak dikke klieren te voelen. Zijn de keelamandelen heel groot, dan kan het kind moeilijker ademen. Dat geeft snurken en soms ademstops tijdens de slaap. 

 

Neus- én keelamandelen samen
Als de neusamandel en keelamandelen tegelijk ontstoken zijn, komen de bovengenoemde klachten samen voor.

 

Wanneer worden amandelen weggehaald?

Amandelen worden weggehaald als de klachten ernstig zijn en vaak terugkomen. Als medicijnen niet genoeg helpen, kan de arts kiezen om de amandelen te verwijderen. 

 

De arts kijkt dan: 

• Moet alleen de neusamandel weg, of ook de keelamandelen? 
• Hoe oud is het kind? Hoe jonger het kind, hoe voorzichtiger de arts is. 

 

Er is geen vaste leeftijd om amandelen weg te halen. Het gaat vooral om hoe erg de klachten zijn. 

 

De neusamandel kan niet helemaal worden weggehaald, alleen het middelste deel, het meest verdikte deel. Soms groeit hij weer terug. Dan kan het na verloop van tijd weer klachten geven. De keelamandelen kunnen wel helemaal worden weggehaald. Heel soms groeit er toch een klein stukje terug.

 

Hoe gaat de operatie: knippen of pellen?

De operatie gebeurt altijd onder narcose. Dat betekent dat het kind slaapt en niets voelt. Bij kinderen wordt vaak gesproken over amandelen knippen. Vroeger werden de keelamandelen voor een deel weggehaald. Nu worden ze helemaal verwijderd met een speciale techniek. De amandel wordt in één keer losgemaakt van de onderlaag en volledig verwijderd.

 

Bij volwassenen zitten de keelamandelen vaster. Daarom gebruikt de arts de techniek die amandelen pellen heet. De amandel wordt dan voorzichtig losgemaakt van de onderlaag. Soms gebruikt de arts deze techniek ook bij kinderen.

 

Na de ingreep mogen kinderen in het algemeen nog dezelfde dag naar huis.

 

Mogelijke problemen na de operatie

Nabloeding
Na elke operatie is er een risico op problemen. Bij het weghalen van amandelen is de grootste kans op een nabloeding (het bloeden gaat opnieuw beginnen). Daarom is het belangrijk dat het bloed goed kan stollen.

Voor de operatie en in de eerste dagen erna mag uw kind geen medicijnen krijgen die het stollen minder maken. Dit betekent: geen pijnstillers met acetylsalicylzuur (zoals Aspirine of Acetosal).

 

Verandering van de stem
Na de operatie kan de stem van een kind tijdelijk anders klinken. Dit gebeurt vooral als de neus- en keelamandelen groot waren. De stem kan wat hoger zijn of het kind kan een open neusspraak hebben. Meestal gaat dit vanzelf weer over. Heel soms is korte hulp van een logopedist nodig.

 

Voorbereiding voor de operatie

Nuchter zijn (niets eten of drinken)
Uw kind mag voor de operatie niet eten of drinken. Let op de tijden: 

• Eten of flesvoeding (babymelk): tot 02.00 uur ’s nachts

• Borstvoeding: tot 04.00 uur ’s nachts

• Heldere drankjes: tot 07.00 uur ’s ochtends

 

Heldere drankjes zijn dranken waar u doorheen kunt kijken, zoals:

•  thee met suiker 
•  limonade; let op dat u geen dranken geeft die rood van kleur zijn
•  appelsap (niet troebel) 
•  water met suiker 

 

Soms maakt de dokter (anesthesioloog) andere afspraken met u. De dokter vertelt u dat dan. 

 

Pijnstilling
Geef uw kind thuis al een paracetamol zetpil voordat u naar het ziekenhuis gaat. Volg altijd de dosering uit de bijsluiter. 

 

Temperatuur
Meet de temperatuur van uw kind. Is de temperatuur hoger dan 38,5 °C? Bel dan 0341 - 46 35 66. De operatie gaat dan niet door. 

 

Geen sieraden en nagellak
Laat oorbellen en andere sieraden thuis. Verwijder ook nagellak. De arts moet tijdens de operatie de kleur van de nagels kunnen zien. 

 

Kleding
Doe uw kind makkelijk zittende kleding of een pyjama aan. Neem reservekleding mee voor als er iets vies wordt. 

 

Fopspeen en andere dingen
Neem een fopspeen, knuffel of flesje mee. Dit geeft uw kind rust.

 

Let op!

Als uw kind ziek is en een temperatuur heeft boven de 38,5 °C, kan de operatie niet doorgaan. Ook als een broertje of zusje een infectieziekte heeft, gaat de operatie niet door. Voorbeelden van infectieziekten zijn: rodehond, mazelen, bof of roodvonk. Bel dan om de afspraak af te zeggen naar 0341 - 43 58 32.
 

U kunt een nieuwe afspraak maken zodra uw kind weer beter is. Hiervoor kunt u bellen naar de poli KNO op: 0341 - 46 35 66.
 

Melden

U en uw kind moeten zich melden op de afgesproken tijd bij de poliklinische operatiekamers (POK). Deze liggen op de begane grond, gang C, route 0.66.

 

Speel- en wachtkamer

Uw kind wordt opgehaald met één ouder. Daarna gaat het naar de speelkamer of wachtkamer. De wachtruimte is ook een speelkamer en er is niet genoeg plek voor iedereen. Daarom mag maar één ouder mee naar binnen. Hier stelt een verpleegkundige nog wat vragen en krijgt uw kind een armbandje. Als het tijd is voor de operatie, haalt een verpleegkundige uw kind op. U mag mee naar de operatiekamer. Daar blaast uw kind in een kapje totdat het in slaap valt. Daarna gaat u terug naar de speelkamer.

 

Na de operatie

Uw kind gaat eerst naar de uitslaapkamer. Als uw kind goed wakker is en iets heeft gedronken, mag een ouder erbij komen. Wanneer alle kinderen geholpen zijn, mogen beide ouders bij hun kind komen. Aan het eind van de ochtend mogen de kinderen meestal naar huis. Soms moet een kind wat langer blijven, als het nog niet veilig genoeg is om naar huis te gaan. 

 

Weer thuis

• Het is normaal dat uw kind nog oud bloed in de neus of mond heeft. 

• Neusamandel
  Kinderen die de neusamandel hebben laten verwijderen, hebben meestal weinig pijn. Ze mogen dezelfde dag weer eten en drinken. Als alles goed gaat, mogen ze de volgende dag weer naar buiten. 

• Keelamandelen
  Kinderen die de keelamandelen hebben laten verwijderen, moeten veel drinken. Dit helpt de wond snel te genezen. De eerste dagen kunnen ze zich nog ziek voelen. Eten en praten kan pijnlijk zijn. De pijn kan soms naar de oren uitstralen, wat lijkt op oorpijn. Paracetamol helpt meestal goed. Geef bij voorkeur paracetamol als zetpil. Deze kunt u van tevoren kopen bij de drogist of apotheek. 

 

Advies voor pijnstilling 

• Neusamandelen
  Geef pijnstilling alleen als het nodig is, maximaal nog twee keer. 

• Keelamandelen
  Geef pijnstilling om de zes uur.
  De hoeveelheden zijn: 

  • ½ - 1 jaar (5-10 kg): zetpil 120 mg, 4 keer per dag 
  • 1 - 6 jaar (10-20 kg): zetpil 240 mg, 4 keer per dag 
  • Vanaf 6 jaar (>20 kg): zetpil 500 mg, 4 keer per dag 
• Stem en praten
  In het begin klinkt het kind alsof het een volle mond heeft tijdens praten. Deze klachten gaan langzaam weg. 

 

Grijs beslag

Na de operatie ontstaat er grijswit beslag op de plek waar de amandelen zijn verwijderd. Dit is normaal en betekent niet dat er een ontsteking is. Het kan soms een vieze smaak in de mond geven. En uw kind kan ook een paar dagen een beetje vies ruiken.Het beslag verdwijnt meestal na ongeveer een week. Soms kan er een lichte bloeding zijn. 

 

Koorts en hoesten
De eerste dagen kan uw kind lichte koorts hebben (tot 38,5 °C). Dit komt doordat de amandelen ontstoken waren en de wond een beetje geïnfecteerd kan zijn. Heeft uw kind langer dan twee dagen koorts of hoest uw kind langer dan twee dagen? Bel dan de poli KNO.

 

Oorpijn
De eerste vijf dagen kan uw kind oorpijn hebben. Dit komt door pijn die vanuit de keel naar de oren gaat.
 

Mogelijke problemen 

• Tijdens de operatie kan uw kind bloed inslikken. Hierdoor kan het overgeven. Het bloed is donkerbruin van kleur. Dit is normaal als het 1 of 2 keer gebeurt. 

• Gebeurt dit vaak of spuugt uw kind helderrood bloed, dan kan er een nabloeding zijn.
  Bel dan: 

  • Polikliniek KNO: 0341 - 46 35 66 
  • Spoedeisende Hulp: 0341 - 46 39 11
  • SEH Harderwijk: 0341 - 46 38 55
  • Huisartsenpost Harderwijk: 085 - 77 37 371

Lichaamsverzorging

• Neem de eerste dagen geen hete douche of bad.
• Een korte lauwe douche of bad is wel toegestaan.

 

Slapen

• Houd uw kind goed in de gaten vandaag en vannacht. 

• Kijk of het rustig slaapt en geen bloed in de mond heeft of heeft gebraakt. 
• Als de keelamandelen zijn verwijderd, maak uw kind om de 6 uur wakker. 
• Geef dan pijnstilling en laat uw kind drinken. Als kinderen ’s nachts wat drinken, hebben ze minder pijn in de keel ’s morgens.

 

Eten en drinken

 

Dag van de operatie - na de operatie

• Neusamandelen:
  Als er geen bloed meer is, mag uw kind normaal eten en drinken. Zorg dat het voedsel zacht is. 

• Keelamandelen:
  Het is belangrijk dat uw kind veel koude dranken drinkt. Dit helpt tegen de pijn en houdt de wond schoon. Dranken kunnen koud zijn met ijsklontjes. Waterijsjes zijn ook goed. Eind van de middag kunt u eventueel appelmoes geven. 

 

Buitenspelen

• Neusamandelen:
  Uw kind mag de volgende dag naar buiten als het geen koorts heeft. Niet in de brandende zon laten spelen. 

• Keelamandelen:
  Het is beter om 3 tot 4 dagen uw kind binnen te laten blijven. Dit verkleint de kans op nabloeding. Ook hier geldt, uw kind niet in de brandende zon laten spelen. Na 1 week mag uw kind weer naar school. 

 

Zwemmen
Uw kind mag 2 weken na de operatie pas weer zwemmen en sporten.

 

Controle

De KNO-arts controleert uw kind 7 weken na de operatie, tenzij u iets anders afspreekt. U krijgt deze afspraak tegelijk met de afspraak voor de operatie.

 

Vragen

Heeft u vragen? Bel op werkdagen naar de poli Keel-, Neus- en Oorheelkunde (KNO).

• Bereikbaar van 08.30 tot 12.00 uur en 13.30 - 16.30 uur op 0341 – 46 35 66.
• Volg het keuzemenu en kies optie 2. 
• De eerste 24 uur na ontslag kunt u contact opnemen met de poli KNO. 
• Kunt u hen niet bereiken? Bel dan het algemene nummer van het ziekenhuis op 0341 - 46 39 11 en vraag om doorverbonden te worden met de kinderafdeling. 

 

Meer informatie 

• Kijk op de website van het ziekenhuis voor extra informatie: www.stjansdalkids.nl. 

• Meer informatie over rechten van kinderen en toestemming voor behandelingen vindt u in de folder Rechten van kinderen, informatie en toestemming of op: 

  • www.kindenziekenhuis.nl 
  • www.jadokterneedokter.nl 

 

Bron 

Deze folder komt van de KNO-vereniging, over amandelen bij kinderen Amandelen kinderen - Keel-Neus-Oorheelkunde en Heelkunde van het Hoofd-Halsgebied  en is overgenomen op 02-07-2025.