Amandelen verwijderen bij (jong) volwassenen

 

Onderstaande tekst geeft u informatie over het verwijderen van de amandelen. De tekst is bedoeld als ondersteuning van het consult door de arts (KNO-, maar ook huisarts) en dient niet als vervanging van een consult. Bedenk bij het lezen dat uw gezondheidssituatie anders kan zijn dan in de tekst wordt beschreven

 

Wat zijn amandelen en wat doen ze?

Het lichaam heeft een systeem dat je beschermt tegen ziek worden. Dit heet het lymfesysteem. Bij de overgang van mond en neus naar de keel, zit veel lymfeklierweefsel. Dit weefsel vangt bacteriën en virussen op en maakt ze onschadelijk.

 

 

Het lymfklierweefsel zit op drie plaatsen:

 

In de neus-keelholte (N)

De neus-keelholte is de ruimte achter de neus, boven het zachte gehemelte. Daar zit dikker lymfeklierweefsel. Dat heet de neusamandel of adenoïd. De neusamandel komt vooral voor bij jonge kinderen. Vanaf ongeveer 8 jaar wordt hij kleiner. Soms blijft de neusamandel bij volwassenen aanwezig.
 

In de keel (K)

De keelamandelen (of tonsillen) zijn twee bobbels links en rechts achter in de keel. Tussen de keelamandelen hangt de huig. Dit is een stukje weefsel van het zachte gehemelte. 

Achter op de tong (T)

Het achterste deel van de tong heet de tongamandel. Aan de zijkanten van de tong gaat de tongamandel over in de keelamandelen. De tongamandel veroorzaakt zelden klachten. 

 

Het verwijderen van de amandelen heeft meestal geen merkbaar effect op het bestrijden van infecties. De amandelen zijn maar een klein deel van het lymfeklieren-systeem van het lichaam. In de mond-keelholte zit ook lymfweefsel in het slijmvlies van het zachte verhemelte en de zijkanten en achterwand van de keel. Daarom blijft er na het verwijderen van de amandelen nog genoeg afweer over.

 

Wat voor klachten kunnen de amandelen geven?

Bij een acute ontsteking van de amandelen zijn de klachten: 

• korte periode van keelpijn 
• moeite met slikken 
• koorts 
• zich niet lekker voelen 

Na ongeveer drie dagen daalt de temperatuur en verdwijnen de andere klachten meestal langzaam. Deze ontstekingen kunnen meerdere keren per jaar voorkomen. 

 

De amandelen kunnen ook langdurig ontstoken zijn (chronisch). In dat geval kunnen klachten zijn: 

• moeheid 
• lusteloosheid 
• snurken 
• minder eetlust 
• slechte adem 

Bij een ontsteking zwellen de amandelen op. Ook de lymfeklieren in de hals kunnen zwellen en pijn doen. Bij bijzondere gevallen kan de ontsteking uitbreiden naar het omliggende weefsel. Dan kan etter zich ophopen, dit heet een peritonsillair abces. Bij een abces kan het volgende gebeuren: 

• bijna niet slikken 
• veel slijm in de mond 
• mond moeilijk openen 
• lymfeklieren in de hals gezwollen 
• vaak hoge koorts 

 

Wanneer is het nodig om de keelamandelen te verwijderen?

De beslissing hangt af van hoe ernstig de klachten zijn en hoe vaak ze voorkomen. 

 

Ontstekingen 

• Als medicijnen zoals pijnstillers of antibiotica niet goed helpen, of te vaak gebruikt moeten worden, kan het verstandig zijn om de amandelen te verwijderen. 
• Soms wordt dan ook de neusamandel verwijderd, als die er nog is. 

 

Peritonsillair abces 

• Bij een abces (etter achter de keelamandel) wordt eerst het abces geopend of leeggezogen. 
• Om herhaling te voorkomen, of als de keelamandelen vaak ontstoken zijn geweest, kunnen ze vervolgens verwijderd worden. 
• Dit kan direct gebeuren of 6 tot 8 weken later, als de keelamandelen rustig zijn. 

• Het tijdstip van de operatie hangt af van: 

  • hoe ernstig het abces is 
  • hoe lang de ziekte duurt 
  • gebruik van bloedverdunnende medicijnen 
  • beschikbaarheid van operatiekamer en team 
  • wens van de patiënt 

 

Snurken of OSAS 

• Soms zijn de keelamandelen en huig zo groot dat iemand snurkt of OSAS (Obstructief Slaap Apneu Syndroom) krijgt. 
• Het verwijderen van de keelamandelen (en soms de neusamandel) kan dan helpen. 

 

Slechte adem (foetor) 

• Als er steeds ontstekingen en ophopingen in de keelamandelen komen, waardoor iemand slechte adem krijgt, kan operatie de enige oplossing zijn. 

 

Hoe gebeurt de operatie?

• Bij volwassenen en kinderen ouder dan zes jaar worden de amandelen meestal stap voor stap losgemaakt, ook wel pellen genoemd. 

• Dit komt omdat de amandelen bij oudere kinderen en volwassenen vaster zitten dan bij jonge kinderen. 
• De operatie gebeurt onder narcose. 

 

Is er kans op complicaties? 

Nabloeding
Bij elke operatie is er een risico, ook bij het verwijderen van amandelen. Het grootste risico is een nabloeding. Dit gebeurt meestal in de eerste 8 tot 12 uur na de operatie.

 

Een goede bloedstolling is belangrijk. 

•  Gebruik daarom geen bloedverdunners voor de operatie. 
•  Gebruik geen pijnstillers zoals Aspirine, Acetosal of Ascal. 

Gebruikt u antistollingsmiddelen, of zijn er bloedstollingsproblemen in de familie? Meld dit aan de KNO-arts. 

 

Bij een nabloeding ontstaat een bloeding onder het stolsel. Vaak is het genoeg om het stolsel onder plaatselijke verdoving te verwijderen, zodat een nieuw en beter stolsel kan ontstaan. Soms is het nodig om de nabloeding onder narcose te behandelen. 

 

Smaakverandering
Na de operatie ervaren veel patiënten een veranderde smaak: bitter of metaalachtig. Bij ongeveer 8% van de patiënten blijft dit langer dan zes maanden, maar zelden langer dan een jaar.

 

Wat kunt u verwachten na de operatie?

Na de operatie heeft u vaak veel klachten in de eerste twee weken. Na ongeveer vijf tot zes dagen worden de klachten meestal minder. 

 

Direct na de operatie 

• U heeft pijn in de keel en moeite met slikken. 
• De pijn kan ook naar de oren uitstralen. 
• Vraag de verpleging om een pijnstiller als het nodig is. 
• Veel koud water drinken helpt tegen de pijn. 

 

Meestal komt er direct na de operatie wat vers bloed uit de keel. Soms wordt donker bloed gebraakt; dit is oud bloed uit de operatie. Soms loopt er wat bloed uit de neus. Dit kan komen door het beademingsbuisje. Dit buisje hield u in slaap tijdens de narcose. Of het komt door het verwijderen van de neusamandel. 

 

U mag meestal dezelfde dag of de volgende dag naar huis, tenzij er bijzonderheden zijn. U mag niet zelf autorijden na de operatie.

 

Weer thuis

• Pijn bestrijden: Gebruik paracetamol (oplostablet of zetpil). 

  • 1000 mg, vier keer per dag, zeven dagen. 
  • Als nodig, kunt u ibuprofen of diclofenac toevoegen. 

• Op de plaats waar de amandelen zaten, ontstaat een grijswitte korst. 

  • Deze laat na 7–8 dagen los en verdwijnt vanzelf. 
  • Hierdoor kan uw adem tijdelijk onaangenaam ruiken. 
  • Soms heeft u ook een metaalachtige smaak; dit gaat vanzelf over. 
• Eet de eerste dagen zachte voeding. 
• Drink koud of lauw, geen warme dranken. 

• Vermijd: 

  • Melkproducten (plakkerig) 
  • Koolzuurhoudende dranken (prikkend) 
  • Banaan (plakt aan de wond) 
• Rust een week. 
• Na een week bent u meestal hersteld en kunt u weer werken. 
• Na ongeveer 7 weken komt u voor een controle bij de KNO-arts. 

 

Let op: 

• Bij een ernstige nabloeding, neem direct contact op met de poli KNO. 

 

Problemen

Neem contact op met het ziekenhuis bij problemen zoals: 

• nabloeden 
• hevige hoofdpijn 
• andere klachten 

 

In de eerste week na de operatie: 

• Tussen 08.30 en 16.30 uur: Bel de KNO-poli op 0341 - 46 35 66.

• ’s Avonds, ’s nachts en in het weekend: Bel de Spoedeisende Hulp (SEH). Telefoonnummer 0341 - 46 37 33. 

 

Heeft u vragen?

U kunt op werkdagen bellen naar de poli Keel-, Neus- en Oorheelkunde. De poli is telefonisch bereikbaar van 08.30 tot 16.30 uur. Telefoonnummer is 0341 - 46 35 66. Er volgt een keuzemenu. Kies optie 2.

 

Bron

Deze folder is op 2-7-25 overgenomen van de site van de KNO-vereniging: Amandelen volwassenen - Keel-Neus-Oorheelkunde en Heelkunde van het Hoofd-Halsgebied